Tímarit Máls og menningar - 01.11.2009, Síða 142

D ó m a r u m b æ k u r
142 TMM 2009 · 4
sýndarmennsku í víðasta skilningi, menn fóru í auknum mæli að búa til til-
fyndnar eða beinlínis skemmtilegar uppákomur og steyptu þá saman leikhúsi,
uppistandi, sjónvarpsstíl og rokki og róli, í því augnamiði að hafa ofan af fyrir
sýningargestum í fimmtán mínútur eða svo. Í seinni tíð hefur starf myndlist-
armannsins því þróast í átt til eins konar „viðburðahönnunar“, framleiðslu á
skyndibitum fyrir listhús. Ungur maður sem kallar sig „Curver“ – einhverra
hluta vegna hefur hann farið framhjá þeim Schoen og HBR – bjó nýlega til sýn-
ingarviðburð í vita úti á landi, þar sem hann framleiddi lundapizzur í gríð og
erg um nokkurra vikna skeið.
Goðsögn verður til
Ragnar Kjartansson hefur notið óvenju mikillar velgengni allt frá því hann
útskrifaðist úr Listaháskólanum, enda er hann allt í senn geðþekkur, hæfi-
leikaríkur og vel ættaður. Ólíklegustu aðilar hafa tekið hann upp á arma sér og
greitt götu hans; 2005 lýsti breskur sýningarstjóri því yfir að hann væri með
efnilegustu listamönnum sinnar kynslóðar í heiminum, en þau ummæli bárust
um veröld víða eins og um véfrétt væri að ræða. Verulegt bakslag hefur ekki
komið í stuttan feril Ragnars, nema hvað sýning á landslagsmyndum í Galleríi
I8 leiddi í ljós að honum var fyrirmunað að mála slíkar myndir; raunar sló
hann þá vopn úr höndum gagnrýnenda með því að segja að hann hafi alltaf
ætlað að mála vondar/einlægar myndir. Uppákoma tengd áðurnefndum leifum
af viðhafnarstúku Hitlers varð Ragnari heldur ekki til framdráttar, þar sem
hann gafst upp á því að setja hana saman á sýningu eins og hann hafði áform-
að að gera; aftur sneri hann á úrtölumenn með því að lýsa því yfir að uppgjöf
sín væri í raun eins konar gjörningur. Svo mikill var meðbyr Ragnars að þetta
fremur ógeðfellda daður hans við minjar tengdar Hitler virtist ekki vekja upp
neinar efasemdir um dómgreind hans. Ekki hefur heldur verið talað opinber-
lega um dómgreindarleysi í tengslum við kaup Listasafns Íslands á þessari við-
hafnarstúku Hitlers, eins og Ragnar skildi við hana. Kaupverð verksins hefur
ekki verið gefið upp.
Nú láir enginn Ragnari þótt hann grípi þau tækifæri sem menn leggja
honum upp í hendur, svo fremi sem hann fær að syngja, tralla og skemmta
fólki. Og það verður ekki ráðið af ummælum hans, hvort sem er í dagblöðum
eða bókinni frá Hatje Cantz, að honum gangi mikið annað til en að „leika lista-
mann“. Hér er það sem spunameistarar Schoens koma við sögu og búa til
goðsögn sem hæfir Feneyjafara. Í bókinni um Ragnar eru kallaðir til hvorki
fleiri né færri en átta höfundar frá ýmsum löndum, og gaumgæfa þeir hinar
ýmsu hliðar á listamanninum. Maður að nafni Adam Budak fjallar um „dag-
drauminn og leikhúsið“ í verkum Ragnars og nefnir til sögunnar mannvits-
brekkur á borð við Artaud, Wagner, Heine, Tómas af Akvínó, Bergson, Freder-
ic Jameson, Deleuze, Guattari, Prampolini, Duchamp, Carrouges, Breton, Alan
Badiou, Buster Keaton og Beckett. Annar höfundur, Caroline Corbetta, er
meira á bókmenntalínunni og vitnar í Philip Roth, Ishiguro og Shelley, en
TMM_4_2009.indd 142 11/4/09 5:44:47 PM