Tímarit Máls og menningar - 01.11.2011, Page 36

Þ r ö s t u r H e l g a s o n
36 TMM 2011 · 4
stutta stund en smám saman rennur upp fyrir henni að hún hafi verið
fangi eigin vitundarleysis allan þennan tíma. Undir lok verksins finnst
konunni eins og hún sé aftur að lokast inni í eigin vitund og geti ekki
hreyft sig.16 Söguhetja Gyrðis finnur sömuleiðis til einangrunar: „Ein­
hvernveginn fannst mér aldrei nógu gott að vera bara þar sem ég var“
segir hann og bætir við að hann hafi alltaf þurft að hugsa sér að hann
„væri á einhverjum öðrum stað“ (bls. 63). Þetta var ástæðan fyrir því
að hann ók út af, hann hafði ímyndað sér að hann væri langt í burtu
og „hafði hætt að hugsa um veginn og aksturinn“ (bls. 63). Munurinn
er hins vegar sá að sögupersóna Gyrðis virðist upplifa sig sem fanga í
vitundarheiminum (eða menningunni) en konan í leikriti Pinters er
fangi vitundarleysis (um menninguna).17
Maðurinn heldur göngu sinni áfram og kemur inn í rjóður þar
sem grill og leiktæki hafa „verið sett upp fyrir þorpsbúa til að halda
sumarhátíð sína“ (bls. 63). Sagan gerist vel að merkja um miðjan júlí,
þótt hitinn sé „varla nema 10 stig“ (bls. 60), og frost ætti að vera farið
úr jörðu, náttúran að hafa lifnað við. En í ljósi kenninga Lévi­Strauss er
það auðvitað kaldhæðnislegt að nota grill til þess að fagna því að nátt­
úran hafi lifnað við. Og til þess að undirstrika þessa grillun náttúrunnar
þá sér söguhetjan „skyndilega móta fyrir einhverju torkennilegu“ þar
„inn á milli trjánna“ (bls. 63) (í hinu menningarlega, eldaða, landslagi).
Þetta er dauður hundur. Hann er með „stórt sár á bringunni“ (bls. 64),
líklega eftir skot. Og augun eru furðulega starandi, „líkt og hann [sé]
að horfa á eitthvað stórmerkilegt sem hann gæti ekki með nokkru móti
skilið“ (bls. 64). Maðurinn sér ekki betur en þetta sé „hreinræktaður
Labradorhundur“ (bls. 64). Öll dýrin í sögunni eru húsdýr, hrein og
ræktuð eins og eiginlega öll náttúra sem birtist í sögunni, en út frá
kenningu Lévi­Strauss eru húsdýr bæði náttúruleg og menningarleg,
eins og tröllin. „Hver vill drepa svona skepnu“ hugsar maðurinn með
sér (bls. 64). Hann segist ekki hafa séð þennan hund áður en það sé ekki
að marka því hann sé ekki vanur að fara mikið um þorpið og hafi líka
ekki verið þarna svo lengi, fyrr en þetta sumar: „Við höfðum búið hér
fyrir löngu, en sá tími var næstum einsog í öðru lífi, það var svo fjarlægt,
og margt hafði breyst síðan þá“ (bls. 64). Maðurinn virðist upplifa sig
ókunnugan í kunnuglegum heimi, á ekki ósvipaðan hátt og konan í leik­
verki Pinters.18 Kannski má segja að hann skorti ákveðna túlkunarlykla
til þess að líða eins og heima hjá sér. Hundurinn og öll þessi eldaða nátt­
úra er honum framandi, rétt eins og veggjakrotið.
Maðurinn réttir þrátt fyrir það úr sér og gengur „kurlstíginn sömu
leið til baka, enn hægar en fyrr“ og styður sig „fastar við stafinn“ (bls.