Tímarit Máls og menningar - 01.02.2015, Page 9

Æ t l i v i ð n á u m n o k k u r n t í m a n n a ð s n e r t a v e r u l e i k a n n ?
TMM 2015 · 1 9
Það er skelfilegt að hugsa til þess að fólk deyði börn miskunnarlaust og beri
enga virðingu fyrir lífinu – ó, ég býð þér ekkert – viltu kaffi?
Kristín: Ætlar þú að fá þér kaffi?
Álfrún: Nei, nýbúin að fá mér.
Kristín: Nei, takk.
Álfrún: Má bjóða þér eitthvað annað?
Kristín: Hvað með vatn?
Álfrún: Já, ég næ í könnu af vatni.
***
Kristín: Þú ólst upp í miðbænum, gekkst í Austurbæjarskólann, í Mennta-
skólann í Reykjavík, lærðir í eitt ár við Háskóla Íslands, þá fluttir þú þig
um set og hófst nám við Háskólann í Barcelona. Viltu segja mér hvernig
Barcelona birtist þér þegar þú komst þangað fyrst?
Álfrún: Ég kom þangað í lok ársins 1959, haustmisserið byrjaði í kringum
tuttugasta október. Þegar maður kemur fyrst til borgar er maður að læra að
rata og koma sér milli staða. Borgin var allt öðruvísi en hún er núna, það
er tiltölulega nýbúið að gera borgina upp en þá voru mörg húsin að drabb-
ast niður, það var ekki þessi glæsibragur á borginni sem er núna. Hún var
hæfilega stór, sambland af stórborg og þorpi sem gerði hana heillandi – yfir
henni hvíldi stórborgarbragur en það eimdi enn eftir af minni bæ. Og smám-
saman náði hún tökum á mér, ég heillaðist af þessari borg og sögu hennar.
Öðrum þræði var ég í skólanum að læra og svo var ég úti um borg og bæ að
læra eitthvað allt annað og þá líka um bókmenntir sem ekki voru kenndar í
háskólanum. Maður varð náttúrlega líka að stunda skemmtanalífið, svona í
hófi, enda höfðu stúdentar ekki mikil peningaráð, svo það var engin hætta
á að maður færi fram úr sjálfum sér í þeim efnum. Andrúmsloftið var
líka þrúgandi því að ég bjó úti á tímum einræðis Francos. Svo margt var
bannað að það var auðveldara að læra það sem mátti. Það var bannað að
tala á katalónsku – það er ekki lítið þegar þú mátt ekki tjá þig opinberlega
á aðalmiðlinum og tjáningarforminu: tungumálinu. Það var líka bannað
að dansa sardanas, katalónskan dans sem hafði verið dansaður við ýmis
tækifæri. En fólk fór að dansa þennan dans eftir messu á sunnudögum fyrir
framan Dómkirkjuna og í því fólst andóf og ögrun. Það voru tveir bann-
listar í gangi varðandi bækur, annars vegar frá ríkisstjórninni og Franco og
hins vegar frá kaþólsku kirkjunni. Maður gat ekki talað frjálslega um hluti
því maður vissi aldrei hver gæti heyrt og hlustað. Besta svæðið til að tala
um hernaðarleyndarmál var í mannþröng úti á götu en ekki innan fjögurra
veggja herbergis. Þeir sem tóku þátt í andófi hittust oftast í mannmergð úti-
við.