Tímarit Máls og menningar - 01.02.2016, Qupperneq 120

Á d r e pa
120 TMM 2016 · 1
augljóslega hefnd Freyju fyrir lítils-
virðinguna, og reyndar hin grimmdar-
legasta ef farið væri út í einstök atriði,
en svo er að sjá að Æsir hafi ekki fattað
það og heldur ekki neinn goðafræð-
ingur allar götur síðan.
Það sem hér er kjarni málsins er
setningin „hálfu meira þrekvirki gerði
hestrinn en smiðrinn“, og er þetta ein-
falt reikningsdæmi. Í fyrstu fer smið-
urinn fram á þriggja missera frest til
að vinna verkið og eru það átján mán-
uðir, en goðin stytta þann tíma niður í
einn vetur, sem sé sex mánuði sam-
kvæmt því tímatali sem þá var í gildi.
Nú vinnur hesturinn „hálfu meira“ en
eigandinn, og ef við gerum ráð fyrir
því að það merki „tvöfalt meira“, þýðir
þetta að á meðan smiðurinn vinnur
sex mánaðarverk vinnur hesturinn tólf
mánaða mannsverk, og tólf plús sex
eru sem kunnugt er átján. Þannig
kemur smiðurinn standandi niður,
hann fær þegar öllu er á botninn hvolft
þann frest sem hann fór fram á í byrj-
un. En til að dæmið gangi upp verður
semsé að reikna með því að það sé
talan tólf sem sé „helmingi hærri“ en
sex.
Þá vaknar óhjákvæmilega sú spurn-
ing hver hafði rétt fyrir sér, stærðfræði-
kennarinn annars vegar eða þá hins
vegar unglingarnir og Snorri Sturluson?
Þetta kann að virðast fremur lítilfjörleg
spurning, en samt snertir hún kjarna
málsins í vorum heimi. Því nú ríkir
talnaöld, allt er talið sem hægt er að telja
og fjölmargt fleira, og ef eitthvað finnst
sem ekki er hægt að koma tölum á reyna
menn samt að finna leiðir til að gera
það, svo sem að búta það niður í eitt-
hvað sem sé teljanlegt eða finna upp ný
mælitæki. Þessu mótmælti maðurinn
sem var skáld gott en kunni ekki að
meta tölur, honum voru aðrar hliðar
mannlífsins kærari:
When you and i have lips and voices which
are for kissing and to sing with
who cares if some oneeyed son of a bitch
invents an instrument to measure
Spring with?
Augljóslega var hann út úr takti við tím-
ann, því nú skal ekki aðeins allt mælt og
talið, heldur er það líka sannfæring
manna að raunveruleikinn sé tölur, og
ef þær segja ekki allt sem þarf að segja
um lífið og tilveruna, eru þær Gullna
hliðið sem leiðir menn gegnum blóm-
skrýddan aldingarðinn að hinum
dýpstu sannindum. Orð tungumálsins
hafa enga tilveru utan þess hóps manna
sem taka þau sér í munn og ljá þeim
merkingu, en um tölurnar gilda önnur
lögmál, þær virðast vera til í hlutunum
sjálfum, þáttur af veru þeirra, óháð
öllum mönnum, þær eru ekki eins og
orðið „strax“, þær hafa fasta merkingu.
Þegar síðasta orðið er hljóðnað koma því
tölurnar og þá liggur allt ljóst fyrir.
Menn mæla og reikna út íbúatölur,
sykur neyslu, samfaratíðni, greindarvísi-
tölur, hamingjustuðul, meðaltekjur,
meðalaldur, meðalhæð, meðalþyngd,
meydómsmissisaldur, verga landsfram-
leiðslu, meðallengdir ferða með strætis-
vögnum, meðaláfengisþamb og vergt
áfengisþamb, sölu á bókum og bjútíbox-
um, meðalneftóbaksuppísog, besefa-
lengd í hinum ýmsu hálfum (samkvæmt
nýlegum fréttum í frönskum blöðum
eru það Íslendingar sem eiga metið í
Evrópu en Kongóbúar í heimi öllum,
Kóreubúar eru hins vegar sparlegast
vaxnir að neðan; kann þetta að vera ein
skýringin á túrhestabylgjunni hér sem
er að ríða landinu að fullu), og þannig
mætti halda áfram, næstum endalaust.
Það sem ekki er hægt að telja og reikna,
eða menn hirða ekki um að telja og
reikna, er ekki til, það er sokkið í
svartamyrkur neindarinnar.
Þessi einfalda talnalist er þó ekki