Fræðaþing landbúnaðarins - 04.02.2005, Síða 25

tegundasamsetningu þeirra er komið að því að áætla kolefhisbindingu með beinum
mælingum. Rétt eins og þegar skoðanakönnun er framkvæmd, þá er það gert með því
að taka ákveðið úrtak af skógræktarsvæðunum og gera þar einfaldar
skógvaxtarmælingar sem gera kleift að meta kolefnisbindingu f skóginum. Þetta
verður verkefni næstu fimm ára. Að þeim tíma loknum mun liggja fyrir traust og
vísindalega rétt útfært mat á kolefhisbindingu skógræktarsvæða. Strax næsta ár (2006)
verður hægt að lagfæra kolefhisbindingarmatið með gögnum úr mælingum sem gerðar
verða í sumar og eftir því sem líður á mælingatímabilið verða mælingamar fleiri og
matið traustara.
Rannsóknir
Það er tiltölulega einfalt að meta kolefnisforða ofanjarðar í skógi ef fyrir hendi em
líkön til þess að umbreyta hefðbundnum skógvaxtarmælingum í lífmassa og
kolefnisforða (sjá t.d. Amór Snorrason & Stefán F. Einarsson 2004, Stefán F.
Einarsson o.fl. 2004). Hinsvegar er aðeins um eða innan við helmingur kolefnisforða
skóganna í tijánum. Hinn helmingurinn er bundinn í lífrænu efni í og á jarðvegi. Þær
kolefnisrannsóknir sem framkvæmdar verða á Mógilsá næstu árin í samstarfi við
erlenda háskóla og rannsóknastofnanir munu ekki einungis rannsaka hvað er að gerast
ofanjarðar, heldur einnig hvaða áhrif skógræktin hefur á kolefnisforða jarðvegsins.
Möguleikar skógræktar
Að lokum birtum við hér áætlaða kolefhisbindingu vegna nýskógræktar á íslandi fyrir
tímabilið 1990 til 2130. Spáin byggir á þeim upplýsingum sem íslensk skógarúttekt
hefur aflað um flatarmál nýskógræktarsvæða. Fjórar forsendur em gefnar: a)
kolefnisforði jarðvegs eykst ekki í kjölfar skógræktar, b) meðal-kolefnisbinding skóga
er aðeins 4,4 t C02 / ha á ári, c) árleg skógrækt helst stöðug með um 5 miljónir
plantna gróðursettar næstu 40 árin, sem er líftími landshlutabundnu
skógræktarverkefnanna og að vaxtartími nýskóga sé að meðaltali 90 ár. Þetta er
svartsýn spá miðað við þau markmið sem löggjafínn setti fram í lögum um
landshlutabundin skógræktarverkefni, en þar er stefnt að því að klæða að minnsta
kosti 5% láglendis skógi næstu 40 árin (Stjómarráð íslands 1999).
Samkvæmt spánni er kolefnisbinding vegna nýskógræktar nú árið 2005 um 98.000
tonn C02. Þetta em um 5% af C02-losun íslendinga á árinu 1990 og jafnframt á við
50% þeirrar aukningar sem íslendingar fengu í sinn hlut í Kyoto-samningnum. Á
fýrsta viðmiðunartímabili Kyoto-samningsins, árin 2007-2012, er talið að meðal
kolefnisbinding skógræktar muni nema að minnsta kosti 6,3% af losun íslendinga árið
1990. Miðað við gefnar forsendur þá nær kolefhisbinding vegna skógræktar hámarki
um 2040 þegar landshlutabundin skógræktarverkefni hafa mnnið sitt skeið á enda. Þá
mun árleg kolefnisbinding nema um 344.000 tonnum C02, eða um 16% af losun
Islendinga árið 1990.
Það er alveg ljóst að skógrækt mun verða stjómvöldum mikilvæg mótvægisaðgerð til
að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda vegna skuldbindinga Kyoto-samningsins. Að
lokum skal það ítrekað að þær forsendur sem liggja að baki spánni hér að ofan em
afar íhaldssamar. Traustara og væntanlega nokkm hærra mat mun fást þegar íslensk
skógarúttekt hefur metið raunverulegan kolefnisforða íslenskra skógræktarsvæða.
23