Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2006, Side 56

Múlaþing
Yfirlitsmynd sem sýnir afstöðu grafreitsins miðað við núverandi prestsbústað. Flestar grafanna komu upp
við endann á skurðinum sem nær liggur á myndinni. Ljósmyndari og eigandi myndar: Guðný Zoega
Hverjir liggja í grafreitnum?
Ummerki öll benda til að um kristinn
grafreit sé að ræða en grafimar virðast hafa
legið með kristnu áttahorfi, líkin hafa legið
á bakinu í kistum með hendur niður með
síðum. Engir gripir fundust sem bent gætu
til að um heiðnar grafir sé að ræða.
Grafírnar eru eftir kristnum fomrerkjum þó
svo að auðvitað sé ekki hægt að fullyrða um
trúarskoðanir þeirra sem í þeim liggja.
Grafreiturinn er því forveri þess garðs
sem enn er í notkun. Stærð og gerð
grafreitsins er óþekkt sem og hvort kirkjan
hefur upphaflega staðið á öðrum stað en nú
er. Fáir kirkjugarðar frá þessum tíma hafa
verið rannsakaðir til fullnustu hérlendis en
nefna má Þórarinsstaði í Seyðisfírði og
Keldudal í Skagafirði.17Á báðum stöðunum
var að fínna kirkjugarð frá fyrstu árum
kristni á landinu og innan þeirra leifar lítilla
kirkna eða kapella. Ekki er ólíklegt að sama
skipan hafí verið í grafreitnum á Skeggja-
stöðum þó svo að ómögulegt sé að fullyrða
um það nema frekari fornleifarannsókn fari
fram.
Talið er að fyrstu kirkjur landsins hafí
verið smáar heimiliskirkjur eða kapellur en
síðar þegar leið á 11. öld og fram á þá tólftu
mun sóknarskipan hafa færst til þess forms
sem við enn þekkjum.18 Því má ætla að allra
fyrstu grafreitimir hafí verið nokkurs konar
ijölskyldugrafreitir, í það minnsta hafí verið
grafíð í þá frá fáum bæjum. Það er því ekki
ijarstæðukennt að ætla að þeir fyrstu sem
leg hafa fengið í reitnum hafí verið
heimamenn á Skeggjastöðum. Svo hefur
grafreiturinn verið færður og stækkaður
eftir að kirkjan varð sóknarkirkja.
Við þekkjum ef til vill ekki nöfn eða
persónusögu þeirra sem í grafreitnum liggja
en bein þeirra geta hinsvegar gefíð
mikilvæga innsýn í líf og samfélag til foma.
Til dæmis má greina ýmsar lýðfræðilegar
upplýsingar með hjálp beinanna, svo sem
j
54