Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2006, Blaðsíða 70

Múlaþing
yfir 15. febrúar 1885 (á öskudaginn), þegar
snjóflóð féll úr Bjólfinum yfir miðhluta
byggðar norðan ár (Ölduna), eyðilagði
ijölda húsa og 24 persónur fórust. Margir
björguðust þó og þeirra á meðal fólkið í
Garðhúsi. Alls lentu 85 manns í flóðinu, 12
-15 slösuðust og hinum var bjargað. Margir
lentu með braki húsanna út á leiru og þeim
varð til happs að fjara var svo að unnt var að
ná til þeirra. Fimmtán íbúðarhús eyði-
lögðust og var Garðhús eitt þeirra. Var
þarna unnið mikið björgunarstarf en leit að
látnu fólki stóð yfír marga daga. Sigurbjörg
Þorkelsdóttir frá Hólum í Mjóafírði (áður
nefnd) var vinnukona í einu húsinu og fórst
ásamt tveggja ára barni sínu og báðum
hjónunum þar.
Einar og Sigrún fengu inni í húsinu Ós,
sem var innsta húsið á Búðareyri. Sigrún
lést á Ósi 14. janúar 1888 á 44. aldursári.
Einar bjó áfram í húsinu og var síðar
ferjumaður á Fjarðará.
Verður nú gerð grein fyrir börnum
Sigrúnar og Stefáns.
Stefán (12449) fór 9 ára 1873 að
Húsavík og er sagður „niðurseta“ þar. Fór
að Stakkahlíð 1876 og fermdist þaðan 1878.
Þann 1. okt. 1880 er hann á Sævarenda hjá
Sigríði móðursystur sinni en fluttist 1881 að
Garðhúsi til móður sinnar og Einars
Pálssonar. Bjargaðist ásamt þeim úr
snjóflóðinu 1885 og var svo með þeim á
Ósi þangað til móðir hans lést. Hann fluttist
til Norðfjarðar fyrir aldamót og varð
kaupmaður þar lengi. Kvæntist 1901
norskri konu, sem hét Anna Karine Bakke f.
1875. Attu fímm börn. Stefán lést 5. febrúar
1942 en kona hans 1962.
Guðrún Stefánsdóttir fór að Litluvík
1873 og var þar til 1877 að hún er skráð
„niðurseta“ í Húsavík. Talin léttastúlka þar
1880. Var síðast tvö ár á Ósi hjá móður
sinni og fluttist til Ameríku 1888.
Stefanía Stefánsdóttir er skráð
„niðurseta“ á Gilsárvelli 1874 og 1875 en
fór að Sævarenda til móður sinnar 1876.
Fluttist með henni að Garðhúsi 1879 og er
skráð þar í aðalmanntali 1. okt. 1880.
Hverfúr svo algerlega úr manntölum og
hefur líklega látist snemma árs 1881.
Prestsþjónustubækur vantar úr Dverga-
steinssókn 1854 - 1884 svo að ekki verður
um þetta fullyrt. En hún er ekki í
sóknarmannatali 1881.
Sigríður (12450) Stefánsdóttir var
„niðursetningur“ í Brúnavík 1874 og 1875
og eftir það „niðurseta“ á Þrándarstöðum til
1882, en sögð tökubam þar næstu þrjú ár.
Skráð vinnukona á Desjarmýri 1886, í
Breiðuvík 1887, á Hvoli 1888 en fluttist að
Gagnstöð í Hjaltastaðarþinghá 1889 til
tveggja ára dvalar. Fór til Ameríku 1891.
Ekki er hægt að sjá að hún hafí verið með
móður sinni eða systkinum eftir að hún gat
munað eftir sér.
Lokaorð
Sjá má af undanfarandi frásögnum, einkum
af búskaparferli þeirra systkina Bjargar
Vilhjálmsdóttur og Stefáns Vilhjálmssonar,
að næsta vetur eftir að heilsa eða líf brast
hjá húsfeðrum, em konurnar skráðar vinnu-
konur en börnin skráð sveitarómagar í
sóknarmannatölum og ólust upp við það.
Dætur Bjargar víkja þó frá reglunni en þær
voru teknar í fóstur á efnaheimilum. Elsta
dóttir Stefáns fór ung í vinnukonustöðuna
og elsti sonurinn varð vinnupiltur. Alls urðu
böm þeirra systkinanna 19. Bamaveikin hjó
djúp skörð í hópinn því sex böm (2+4)
létust úr henni. Fimm létust af ýmsum
orsökum. Tvö böm Bjargar létust fullorðin
á síðasta áratug 19. aldar. Fimm (1+4)
fluttust uppkomin til Ameríku. Við lok
aldarinnar var aðeins eitt af þessum nítján
bama hópi eftir og lifandi á Islandi. Það var
68