Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2011, Side 22

Múlaþing
og að Kristján Eldjám og Þór hefðu komið daginn eftir. Kristján var í fríi á Egilsstöðum, þorpi um 2 km frá
Miðhúsum - þvílík tilviljun.!“
g) „Maðurinn sem fann silfrið er silfursmiður og á fyrirtæki (Eik-Þjóðlegt handverk/Oaknational handicraft)
sem er sérhæft í málmsmíði."
h) „Faðir hans, sem einnig býr í Miðhúsum, var lista- og handmenntakennari við framhaldskóla á Austur-
Iandi. Sem slíkur fékk hann skólann til að kaupa öll tæki og tól sem þyrfti til flnsmíða. Þegar hann hætti hjá
skólanum tók hann öll tól og tæki með þeim(sic). Þeir í Miðhúsum em sennilega að nota þau enn.“
II. Málsástæður og lagarök stefnenda.
Af hálfu stefndu er m.a. tekið fram um málavexti að hinn 15. febrúar 1994 hafi starfsmaður stefnda Þjóð-
minjasafns íslands, stefndi Vilhjáhnur Öm Vilhjálmsson, haft símasamband við steíhandann Hlyn Halldórsson
og í framhaldi af því hafi stefnandinn Edda Kr. Bjömsdóttir hringt í stefnda Vilhjálm um það bil hálfri stundu
síðar. Komið hafi fram í því símtali að stefndi Vilhjálmur taldi öll tormerki á að stefnendur hefðu sagt satt og
rétt um fundinn og rituðu stefnendur honum bréf af tilefni þessa símtals. Hinn 25. júní 1994 og vikumar þar
á eftir hafi birst í helstu fjölmiðlum landsins ásakanir á hendur stefriendum þess efnis að þau hefðu blekkt
stefnda Þjóðminjasafnið og alla þjóðina á sínum tíma með fundi silfursjóðsins. Til dæmis hafi verið sagt í
fjögurra dálka fyrirsögn í DV hinn 28. júní 1994:
„Þama er um að ræða sviksamlegt athæfi - ámælisvert að sýna sjóðinn þrátt fýrir að skýrslan hafi legið fyrir.“
Daginn áður hafi sagt í fimm dálka fyrirsögn í sama blaði:
„Hluti silfursjóðsins frá Miðhúsum talinn falsaður.“
Þar sé jafnframt frá því sagt að formaður Þjóðminjaráðs, Ólafur Asgeirsson, hefði beðið um opinbera rann-
sókn. Sama dag hafi sagt í fyrirsögn í sama blaði m.a:
„Dr. James Graham Campell prófessor við Lundúnaháskóla: Þjóðminjasafnið blekkt af ásetningi.“
Enn haft sagt í sama blaði sama dag:
„Silfúrsjóður, sem nú er talinn falsaður að hluta: „Happadagur íslenskrar fornleifafræði“- hafi verið sagt í
Árbók Fomleifafélagsins 1980.
I Tímanum 28. júní 1994 hafi verið þriggja dálka fyrirsögn svohljóðandi;
„Vill opinbera rannsókn" og hafi þá verið vitnað til formanns Þjóðminjaráðs Ólafs Ásgeirssonar. I Tímanum
29. júní 1994 hafi verið tvær þriggja dálka fyrirsagnir svohljóðandi:
„Sjóðasaga og svikið silfur“ og „Áfall fyrir Þjóðminjasafn"
í Eintaki 4. júlí 1994 hafi verið fimm dálka fyrirsögn svohljóðandi:
„Víkingaaldarsjóðurinn dularfulli frá Miðhúsum. Gmnur um folsun uppi í Þjóðminjasafninu í 6 ár.“
Tilefni ofangreindra blaðaskrifa, sem héldu áfram um langa hríð, hafi verið fyrmefnt bréf dags. 27. febrúar
1994 frá stefnda Þjóðminjasafni Islands undirritað af stefnda Vilhjálmi til dr. James Graham Campell,
University Collage, London, þar sem á því var byggt að stefnendur hefðu beitt sviksamlegum blekkingum
árið 1980 og reyndunúað leyna málsatvikum í því skyni að viðhalda blekkingunni. Bréfþetta hafi að vísu að
meginefni til verið ritað í því skyni að biðja dr. James Graham Campell að koma til íslands og líta á sjóðinn.
Svo virðist sem bréfritari hafi talið vissara að hafa áhrif á doktorinn með ummælum sínum um sviksamlegt
athæfi stefhanda áður en doktorinn sæi silfúrsjóðinn. Ummælin um stefnendur hafi ekki verið nauðsynleg
til að gera hinum enska fræðimanni grein fyrir því verkefni sem hann hafi verið beðinn að athuga og hafði
reyndar ekkert með verkefnið að gera og voru í alla staði ófagleg, vilhöll, óviðurkvæmileg og til þess fallin
að hafa fyrirfram áhrif á niðurstöðu dr. James Graham Campell.
Eftir að niðurstöður danska þjóðminjasafnsins lágu fyrir hafi oftlega verið fjallað um málið í ljölmiðlum og
m.a. verið rætt við stefnda Vilhjálm og þá sem höfðu tekið undir aðdróttanir hans í garð stefnenda. Afstaða
þeirra hafi verið sú að vefengja skýrslu danska þjóðminjasafnsins og halda því fram að skýrsla dr. James
Graham Campell sé enn 1 fullu gildi. Með þessu hafi stefndi Vilhjálmur og fleiri viljað leggja áherslu á að
stefnendur hafi beitt stefnda Þjóðminjasafni Islands sviksamlegum blekkingum af ásettu ráði og telji þeir
engu breyta þar um að óhlutdrægir fræðimenn, sem um málið hafa fjallað hafi komist að þeirri niðurstöðu
að um sé að ræða sjóð frá Víkingaöld með einni óljósri undantekningu. Til dæmis hafi Sveinbjöm Rafnsson,
prófessor í sagnfræði við Háskóla íslands, komist að þeirri niðurstöðu að aldur sjóðsins sé hinn sami og aldur
20