Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2011, Side 29

Happadagur íslenskrar fornleifafræði?
þama fyrir. Stefnendur svara því til að enginn, sem þau umgengust, hefði látið sér til hugar koma að gera slíkt.
I greindu bréfi stefnenda segir ennfremur svo: „Það skal tekið fram að við höfum ekki kunnáttu eða ímynd-
unarafl til að útbúa svona hrekk til þess eins að fá einhverja fjölmiðlaumtjöllun um venjulegt sveitafólk, enda
getum við ekki séð hvaða tilgangi það hefði átt að þjóna." Þetta svar stefnenda gaf stefnda alls ekki tilefni
til greindra ummæla um folsun, sem vom til þess faltin að vekja tortryggni í garð stefnenda. Ekki er fallist á
það að ummæli stefnda, þótt misvísandi séu, feli í sér áburð um það að stefnendur hafi falsað silfursjóðinn
og viti upp á sig sökina. Ummælin þykja engu að síður vera óviðurkvæmileg og ber að ómerkja þau með
vísantil 1. mgr. 241. gr. almennra hegningariaga nr. 19/1940.
c) „Henni brá einnig þegar ég sagði henni að unnt væri að aldursgreina með geislakolamælingum nokkur
þeirra þriggja litlu dýrabeinsbrota, sem hún segist hafa tínt 2-3 metrum frá þeim stað þar sem sjóðurinn fannst,
en afhenti aldrei fomleifafræðingunum.“
Fallast má á þá skýringu stefnda að hann sé með ummælunum að lýsa viðbrögðum stefnandans Eddu Bjöms-
dóttur í símtalinu vegna athugasemdar hans um möguleika á aldursgreiningu umræddra beina og að ummælin
feli ekki annað og meira í sér en upplifun stefnda á viðbrögðum hennar. Stefndi gerir greinilega meira úr
þessu en ástæða var til. Ekki þykja vera efni til að ómerkja þessi ummæli.
d) „Sá kafli í bréfi hennar sem mesta furðu vekur er þar sem hún segist aðeins hafa fengið greitt 10.000 kr.
fyrir fundinn og ætli eindregið ekki að ráðleggja öðrum, sem kynnu að finna sjóð, að afhenda hann.“
í greindu bréfi stefnenda segir svo um þetta atriði: „Og ekki högnuðumst við fjárhagslega á þessum fundi,
fengum kr. 10.000,- greitt eftir einhverjum lögum sem við þekkjum ekki. Eitt er víst að þau löghvetjaað okkar
áliti ekki þá sem finna fornminjar til að láta yfírvöld vita um slíkan fund.“ Þótt ummæli stefnda séu rangtúlkun
á því sem segir í greindu bréfi stefnenda verður ekki dregin sú ályktun af þeim, sem stefnendur halda fram,
að með þeim sé geftð í skyn að stefnendur hafi átt þess von að fá greitt meira en kr. 10.000 fyrir fund silfur-
sjóðsins og þess vegna hafí þau lagt á sig að falsa hann. Ummæli stefnda, sem eru röng, fela í sér aðdróttun
í garð stefnenda og ber að ómerkja þau með vísan til 1. mgr. 241. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.
e) „Ég hef einnig safnað öllum upplýsingum um fundinn úr ijölmiðlunum. Sérstaklega athyglisvert er sjón-
varpsviðtal sem RÚV tók við fínnenduma. Auðveldara er að sannfæra þá, sem hafa horft oftar en einu sinni
á viðtalið, um að eitthvað sé að. I viðtalinu reyna hjónin að leyna þeirri staðreynd að maðurinn er lærður
silfursmiður.“
Ekki verður séð að ummæli þess gefi tilefni til svo víðtækra ályktana, sem stefnendur draga af þeim, en
ummælin :„Auðveldara er að sannfæra þá, sem hafa horft oftar en einu sinni á viðtalið, um að eitthvað sé
að.“ og ummælin: „í viðtalinu reyna hjónin að leyna þeirri staðreynd að maðurinn er lærður silfursmiður.“
eru tilefnislaus og fela í sér aðdróttanir gagnvart stefnendum sem ómerkja ber með vísan til 1. mgr. 241. gr.
almennra hegningarlaga nr. 19/1940.
f) „Ýmis atriði varðandi fundinn eru vægast sagt einkennileg og lýsing Miðhúsahjónanna gerir þau enn ein-
kennilegri. Þegar konan hringdi í mig sagðist hún hafa beðið um hrið áður en hún greindi Þjóðminjasafninu
frá þessu, en (sic) Eftir að hafa talað við einhvern hafi hún ákveðið að hringja í Þór Magnússon. Arið 1980
var greint öðruvísi frá. Þau sögðu þau blöðunum að þau helðu hringt í Þór sama kvöldið og þau fundu sjóðinn,
og að Kristján Eldjám og Þór hefðu komið daginn eftir. Kristján var í frii á Egilsstöðum, þorpi um 2 km frá
Miðhúsum - þvílík tilviljun.!“
Fallist er á það með stefnendum að með ummælum þessum sé frásögn stefnenda og afskipti þjóðminjavarðar,
Þórs Magnússonar og fyrrverandi þjóðminjavarðar Kristjáns Eldjáms, gerð tortryggileg. Alyktanir stefnda
um þetta eru ósannfærandi og fela í sér ærumeiðandi aðdróttanir gagnvart stefnendum sem ómerkja ber með
vísan til 1. mgr. 241 gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.
g) „Maðurinn sem fann silfrið er silfursmiður og á fyrirtæki (Eik-Þjóðlegt handverk/Oaknational handicraft)
sem er sérhæft í málmsmíði."
I ummælum þessum fer stefndi rangt með staðreyndir og gefur í skyn með þeim að stefnendur hafi falsað
silfursjóðinn. Ummælin fela í sér ærumeiðandi aðdróttanir gagnvart stefnendum sem ómerkja ber með vísan
til 1. mgr. 241. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.
27