Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2011, Qupperneq 35

Stafrænt hljóð- og mvndefni í Héraðsskjalasafni Austfirðinga
efnið hluta sumarsins 2009 og afritaði hún alls 20 hljóðsnældur (kassettur). Efni þeirra er nú
varðveitt á geisladiskum og í tölvukerfi safnsins (á mp3-formi) auk þess sem snældumar eru
varðveittar eftir sem áður.
Með stafrænu útgáfú eínisins fylgir ágæt efnisskrá sem Rannveig gerði samhliða yfír-
færslunni. Af efnisskránni má sjá að þama er um fjölbreytt hljóðefni að ræða. Má þar nefna
upptökur frá söng, leikritum og ýmiskonar upplestri. Einnig er að fínna á upptökunum messu,
fundi og viðtöl, mörg hver við fólk sem nú er látið. Mikill hluti efnisins fjallar með einum
eða öðmm hætti um austfirska sögu og menningu og em umfjöllunarefnin margvísleg, allt frá
siglingum á Lagarfljóti til smábátaútgerðar á Seyðisfírði á stríðsárunum, svo dæmi séu tekin.
Efnisskrána má sjá á heimasíðu Héraðsskjalasafnsins (www.heraust.is) undir flipanum
„Skjalasafn“ og ber hún heitið „Hljóðupptökur - Efnisskrá“.
Myndbandsupptökur
Þó meginhlutverk Héraðsskjalasafnsins sé að varðveita skjöl á pappírsformi hefur safninu í
gegnum tíðina borist nokkuð af efni á öðm formi en pappír. Fyrir rúmum áratug var Héraðs-
skjalasafninu afhent myndefni sem orðið hafði til við starfsemi Austfírska sjónvarpsfélagsins,
sem starfaði á 9. og 10. áratug síðustu aldar, og síðar hjá útibúi Stöðvar 2 á Austurlandi. Þetta
efni lá óhreyft í kössum í geymslu safnsins þar til á síðasta ári. Þá samdi Héraðsskjalasafnið við
Tókatækni ehf., sem Heiður Ósk Helgadóttir og Hjalti Stefánsson eiga og reka, um að koma
þessu efni á stafrænt form (DVD). Myndefnið sem um ræðir var varðveitt á vinnsluspólum (U-
matic) og var ekki aðgengilegt safngestum á því formi. Um er að ræða mikið magn myndefnis,
en alls fylltu U-matic spólumar 17 meðalstóra pappakassa. Eftir yfírfærslu efnsins á stafrænt
form rúmast það á 65 geisladiskum sem flestir geyma um eða yfír 2 klukkustundir af myndefni.
Samhliða yfirfærslunni var gerð vönduð og ítarleg efnisskrá yfir innihald diskanna. Það efni
sem um ræðir er afar Ijölbreytt en uppistaða þess er fréttaefni úr fjórðungnum, allt frá Homafírði
til Vopnafjarðar, og upptökur frá ýmsum menningarviðburðum. Má þar t.d. nefna myndir frá
sýningunni Drekinn '89, Djasshátíðum á Egilsstöðum, 400 ára verslunarafmæli Djúpavogs
og frá 60 ára afmæli Neskaupstaðar, svo fátt eitt sé talið. Meðal efnisins em einnig frétta- og
mannlífsþættimir Austurglugginn, sem Austfírska sjónvarpsfélagið sendi út á ámnum 1988 til
1990. Efnisskrá myndefnisins er að fínna á heimasíðu Héraðsskjalasafnsins (www.heraust.is),
undir flipanum „Skjalasafn“, en skráin ber heitið „AustSjón - Efnisskrá“.
Niðurlag
Það er von mín að það bætta aðgengi sem nú er að þessum gagnabanka um líf og störf
Austfirðinga veki áhuga bæði fræða- og námsfólks, að nýta það til ýmissa verkefna, sem og
almennings að leggja leið sína í safnið til að skoða það sem á diskunum er, sér til gagns eða
skemmtunar. Það er engum vafa undirorpið að það efni sem þama um ræðir veitir einstæða
innsýn í austfirska menningu síns tíma.
Það hljóð- og myndefni sem hér hefur verið tjallað um er ekki ætlað til útláns úr safninu
frekar en skjöl sem varðveitt em í því. Að efhisskrámar séu aðgengilegar á heimasíðu Héraðs-
skjalasafnsins gerir hins vegar að verkum að áhugasamir geta hvar sem þeir em staddir kynnt
sér þær og ráðið af þeim hvað helst höfðar til viðkomandi að kynna sér frekar.
Verið velkomin í Héraðsskjalasafn Austfirðinga!
33