Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2011, Page 82

Múlaþing
„Móta sést jyrirgardiþessum norð-vestur
yfir ásinn í tæftur við Mjóavatn, sem heita
Ekra.“25
í ömefnaskrá Brekku og Lindarhóls segir
einnig:
„A ustan við Mjóavatn heitir As (16). Yst
á Asnum heitir Ekra (17); þar eru gamlar
rústir.“26
Slétti balinn við Ekruna er greinilega
manngerður, a.m.k. 800 fermetrar að flatar-
máli og erfitt að átta sig á því hvað orðið
hefur um allt það torf sem þar hefur fallið
til. Garðurinn virðist nánast enda áður en
hann nær vatnsbakkanum og ekki hef ég
getað greint neinar húsatóftir þarna nema
hugsanlega litla kofatóft á bakkanum við
vatnið. Einhverskonar hlið gæti hafa verið út
af svæðinu á milli húskofans og garðsendans.
Svo hagar til að klettarani er þar austan
við vatnið og nær hann út undir garðinn á
hæstu bungunni milli vatnanna, kippkom
frá Ekrunni. Á hábungunni hefur garðurinn
skyndilega verið sveigður út af klettendanum
á skakk, út og niður að víkinni. Ef hross væru
rekin úr haganum til áheldis í Ekru þess-
ari, hefði klettraninn valdið erfíðleikum ef
garðurinn sveigði ekki frá. Þess í stað mynd-
ast tilvalin rekstrarsmuga sem stýra mundi
hópnum yfír klettendann og rakleitt niður í
hvamminn með garðinn á aðra hönd og vatnið
á hina. Þetta er ákjósanleg aðstaða til aðhalds
búpeningi þótt garðurinn eins og hann lítur
út í dag haldi ekki að neinni skepnu, svo
siginn og flatur sem hann er orðinn. Frá Lög-
25 Endurrit Landamerkjabókar Norður-Múlasýslu. „Landamerki
Brekku og Brekkusels“ [I vörslu Sýslumannsembættisins á
Seyðisfirði].
26 Ömefnaskrá Brekku og Lindarhóls í Hróarstungu, bls. 3. (Eiríkur
Eiríksson 1970 [upp úr skrá Ara Gíslasonar frá 1962]. Örnefna-
stofnun íslands.)
mannshrauni blasir Ekran við til suðurs, um
tíu mínútna gang í burtu, undan brekkunni.
Að lokum
Eg sé fyrir mér þingslit á Þórisási. Það er
áliðið dags og sólin sigin á vesturloftið. Síð-
degisgolan er í rénun og veður hið blíðasta.
Þrælar hlaupa til og reka hrossin úr haganum
með háreysti og köllum. Þegar hestamir hafa
verið tygjaðir kveðjast höldar með virktum
og stíga á bak. Liðið grisjast og menn halda
til síns heima í misstómm hópum eftir því
hvernig leiðir fara saman. Húskarlar forráðs-
goðans taka saman búnaðinn sem tilheyrir
þinghaldinu og huga að heimferð, en hvert
skal haldið? ...Til Fomustaða, Kirkjubæjar,
Helgustaða,...? Þessi þrjú býli hafa fræðimenn
helst tilnefnt sem líklegt aðsetur höfðingjanna
tveggja, sem fáorðar sögumar bendla við
Tunguna, þ.e. Þórðar landnámsmanns og
Hróars Tungugoða. Eg tel jafnlíklegt að þeir
hafí haldið inn á milli vatna að þeim stað sem
ég áður lýsti. Sá sem þar byggði upp hefur
gert það myndarlega og getað boðið til blóta
að höfðingjasið; á því er lítill vafí.
Fór staðurinn í eyði eftir fráfall Þiðranda?
... og gleymdist smám saman eftir að goðorðið
féll úr ættinni ...?27
Spurningar hafa vaknað. Þeim verður
ekki svarað nema af stað fari nákvæm rann-
sóknarvinna.
Sagan liggur í loftinu hvar sem farið er
um landið. Ef þúfurnar gætu talað þyrftum
við ekki að standa í grúski um fortíðina. Þær
27 í Fljótsdœla sögu segir frá því að Hróar Tungugoði, bamlaus
maður á Hofi í Hróarstungu er átti mergð fjár, bauð til fósturs
Þiðranda Geitissyni, Lýtingssonar í Krossavík, sem þá var sex
vetra gamall, og hugðist gefa honum eftir sinn dag fé, staðfestu
og ríki. Þiðrandi féll ungur í Njarðvík eystra er hann hugðist
þiggja þar heimboð hjá frænda sínum, Katli þrym. Sá atburður
féll Hróari svo þungt að hann lagðist í rekkju af harmi og dó af
helstríði (Islendingasögur ogþœttir, I. bindi, bls. 677,700-707).
80