Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2011, Síða 121

Gilsárvalla-Gvendur
böggla, athugaði gaumgæfílega bréfin um leið
og hann fékk þau í hendur og skilaði þeim ætíð
til réttra viðtakenda þótt mörg væru í skjóðu
hans. Þar eð hann var ólæs hlaut hann að ráða
það af áferð bréfanna á hvem þau vom stíluð.
Almennar fréttir sagði hann af ferðum sínum
en bar ekki slúður milli bæja.
Gvendur varð snemma stórvaxinn sem
hann átti ættir til, hár og þrekinn og lima-
langur, með sterkleg liðamót en stirður í
hreyfíngum, hæggengur á efri árum og vagaði
nokkuð. Hár hans mun hafa verið ljóst eða
rauðgult framan af en gulgrátt á efri ámm,
augun ljósblá, skeggstæði mikið, skeggið þétt
en ekki sítt, brúnir miklar og slúttu skúfar
oft fram yfír augun.9 Oft var hann illa til
fara og óþriflegur, gekk í hrosshársskóm,
kaus helst makkaskæði og lét hárin standa
langt út fyrir skóna. Sjálfur gerði hann við
skó sína og fatnað, hafði meðferðis nálhús
og þræði. Tíðum bar hann með sér lús sem
hann tíndi af sér eftir föngum og banaði undir
nögl með tilheyrandi smelli. Matmaður var
hann í meira lagi og vom gjaman bomar fyrir
hann stórar skálar, heima fyrir á Gilsárvelli
skálin Gípa sem tók fímm merkur, en bitamat
stýfði hann úr hnefa. Baunagrautur var hans
eftirlæti auk súrmetis og hrossakjöts. Ekki
safnaði Gvendur spiki enda mikið á ferðinni
og bjó við hestaheilsu svo við var bragðið.
Flakkið ágerðist er á leið ævina
Af tiltækum heimildum er að sjá sem flökku-
eðli hafí ágerst hjá Gvendi er á leið ævi hans.
Framan af átti svo að heita að hann væri
vistráðinn og var þá reynt að halda honum
að verki sem helst vom af grófara tagi, enda
verkkunnáttan af skomum skammti. Til hey-
vinnu nýttist hann lítið sem ekkert nema þá
við að bera vothey upp af engjum og velta
böggum að heystæðum. Helst vildi Gvendur
haga störfum að eigin vali, moka mold og
9 Halldór Ármannsson. Gilsárvalla-Gvendur, s. 449.
Gvendur í fótaþófi í Hleinargarði. Teikning: Edda
Oskarsdóttir.
færa að torf og grjót til bygginga, bera vatn
í bæi en sorp út og hreinsa undan skepnum
svo dæmi séu nefnd. Sérgrein varð hjá honum
að aflífa hesta, búta þá sundur og eiga síðan
von á hrossakjöti í ómældu magni að launum.
Samkeppni var lítil um þá fæðu sem flesta
fúlsaði þá enn við vegna trúarlegra fordóma.
Geymdu bændur oflt slík verk handa Gvendi ef
hans var á annað borð von. Einnig lét honum
vel að þæfa plögg og vaðmál þæfði hann með
fótaþófí sem kallað var. Guðfínna Þorsteins-
dóttir (1891-1972) dregur upp ógleymanlega
mynd af Gvendi í frásögn í Völuskjóðu þar
sem hann er að þæfa voð á baðstofulofti í
Hleiðargarði (nú Hleinargarði) skömmu fyrir
aldamótin 1900'°:
Rétt við uppgönguna hafði verið hvítþvegið æði
hom af pallinum, sem að mestu leyti var afmarkað
með hirzlum. Rétt við grindina var autt bil. I þetta
bil hafði verið settur tréstóll, sem sneri bakinu inn
10 Guðfinna Þorsteinsdóttir. Völuskjóöa, s. 71-85.
119