Saga - 2014, Side 37

frumlegt og spennandi.6 Reyndar er það samt svo að færustu utan-
ríkissagnfræðingar samtímans eru eins frumlegir í efnistökum og
heimildaöflun og þeir sem láta að sér kveða á öðrum sviðum
fagsins. verk þeirra ná líka oft betur til fróðleiksfúss almennings en
„fræðilegri“ og „nýstárlegri“ skrif af ýmsu tagi.7 en vissulega stend-
ur sú staðreynd óhögguð að í utanríkissögu eru valdhafar og emb-
ættismenn einatt í fyrirrúmi og skjölin á skjalasöfnunum undirstaða
flestra rannsókna, líkt og forðum daga.8
Hefurðu heimild?
Um aðgang að gögnum í Bretlandi og Bandaríkjunum
Fyrst skjöl ráða rannsóknum geta þeir sem ráða skjölunum ráðið
miklu um rannsóknirnar.9 Því til sönnunar mætti nefna vanda
Haítíbúa við að segja sögu sína fyrir byltinguna 1802 út frá skjölum
sem franskir yfirboðarar þeirra sömdu og geymdu á eigin tungu
samkvæmt eigin forsendum. Þessu lýsti haítíski sagnfræðingurinn
Michel-Rolph Trouillot vel í riti sínu um vald, skjöl og sagnaritun.10
vitnisburður, aðgangur og mat heimilda 35
6 Sjá Charles Maier, „Marking Time: The Historiography of International Relations“,
The Past before Us: Contemporary Historical Writing in the United States. Ritstj. Michael
kammen (Ithaca: Cornell University Press 1980), bls. 355−387. Nýlega samantekt
um þá þróun mála má finna hjá Francis J. Gavin, „What We Do, and Why it
Matters: A Response to FkS“, H-Diplo/ISSF, http://issforum.org/ISSF/PDF/ISSF-
Forum-2-Response.pdf, einkum bls. 8.
7 Thomas W. Zeiler, „The Diplomatic History Bandwagon: A State of the Field“,
Journal of American History 95:4 (2009), bls. 1053−1073; Marc Trachtenberg, „The
State of International History“, E-International Relations 9. mars 2013, http://
www.e-ir.info/2013/03/09/the-state-of-international-history/.
8 Um mikilvægi skjalasafna og skjala í sagn fræðirannsóknum sjá t.d. umfjöllun í
eftirfarandi ritum: Geoff eley, A Crooked Line. From Cultural History to the History
of Society (Ann Arbor: The University of Michigan Press 2005), bls. 164−165;
Arlette Farge (Thomas Scott-Railton þýddi), The Allure of the Archives (New
Haven: yale University Press 2013); Marte Mangset, „His toriefagets natur og
nasjonal utdanningskultur. en sosiologisk studie av norske, franske og engelske
historikeres disiplinære selvforståelse“, Historisk tidsskrift (Noregi) 92:2 (2013),
bls. 203−230; Deborah A. Symonds, „Living in the Scottish Record office“,
Reconstructing History. Ritstj. e. Fox-Genovese og e. Lasch-Quinn (London:
Routledge 1999), bls. 164−175.
9 Sbr. t.d. Gooch, History and Historians in the Nineteenth Century, bls. 12−13.
10 Michel-Rolph Trouillot, Silencing the Past: Power and the Production of History
(Boston: Beacon Press 1996), einkum bls. 52 og 103.
Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 35