Saga - 2014, Side 66

tée). Þá dugir hugtakið einstaklingsminni ekki lengur, sagði
Halbwachs og setti slíkar minningar í hóp sem hann kallaði sameig-
inlega minningu eða hópminningu (fr. mémoire collective, meira um
það síðar).11 Hann hugleiddi einnig hvaða tengsl væru milli per-
sónulegrar minningar, sem kemur innan frá, og hópminningarinnar,
þeirrar sem kemur utan frá. Milli þeirra hlaut að vera áberandi
munur, „un vif contraste“, sagði Halbwachs. Hann tók Jóhönnu af
Örk sem dæmi.
Þó að Halbwachs geri hér þennan greinarmun á einstaklingsminn-
ingunni og hópminningunni leit hann á minninguna sem fyrirbæri
á hreyfingu, að einstaklingsminning yrði til, mótaðist og breyttist í
félagslegu samhengi og gæti bætt við sig minningum annarra að
vissu marki.
Aðrir hafa þróað þessar hugmyndir áfram og velt fyrir sér að
hve miklu leyti miðlun minninga geti jafnvel orðið grunnur að nýrri
einstaklingsminningu. Það sem einstaklingur man verður minning
í huga hans og getur orðið að minningu sem er orðuð, munnlega,
skriflega eða í mynd. Þar með er minningin orðin þátttakandi í tákn-
þorsteinn helgason64
Ég minnist Reims vegna þess að
ég bjó þar í heilt ár. Ég man líka
að Jóhanna af Örk var í Reims
og að karl vII. var krýndur þar,
af því að ég hef heyrt frá því sagt
eða að ég hef lesið um það. Jó -
hanna af Örk hefur svo oft verið
sýnd á leiksviði, í kvikmyndum
o.s.frv. að ég á ekki í neinum
vand ræðum með að ímynda
mér Jóhönnu af Örk í Reims.
Um leið veit ég vel að ég get
ekki talist vitni að atburðinum
sjálfum og hlýt að taka mið af
orðum sem ég hef lesið eða
heyrt, táknum sem hafa verið
flutt áfram gegnum aldirnar og
eru það eina sem ég hef hald-
bært um þessa liðnu tíð.
Je me souviens de Reims parce que
j’y ai vécu toute une année. Je me
souviens aussi que Jeanne d’Arc a
été à Reims, et qu’on y a sacré
Charles vII, parce que je l’ai entendu
dire ou que je l’ai lu. Jeanne d’Arc a
été représentée si souvent au théâtre,
au cinéma, etc., que je n’ai vraiment
aucune peine à imaginer Jeanne
d’Arc à Reims. en même temps, je
sais bien que je n’ai pu être témoin
de l’événement lui-même, je m’ar -
rête ici aux mots que j’ai lus ou
entendus, signes reproduits à travers
le temps, qui sont tout ce qui me
parvient de ce passé.12
11 Sama heimild, bls. 26.
12 Sama heimild, bls. 27.
Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 64