Saga - 2014, Qupperneq 89

gunnar karlsson
Hvers vegna var Leifur eiríksson
kallaður heppinn?
Í tilefni af Alþingishátíðinni 1930 gaf Bandaríkjastjórn Íslendingum
mikla styttu af landkönnuðinum Leifi eiríkssyni. Hún var sett upp
á Skólavörðuholti í Reykjavík og horfði að sjálfsögðu í vesturátt. Um
miðja öldina var Hallgrímskirkja svo reist á holtinu á bak við Leif.
Lengi tíðkaðist í Reykjavík að amast við kirkjunni; hún þótti of stór,
ljót og óstílhrein áður en póstmódernismi komst í tísku í byggingar-
list. Hún var líka teiknuð af Guðjóni Samúelssyni húsameistara, sem
stóð í einhverjum tengslum við Framsóknarmenn og einkum Jónas
Jónsson frá Hriflu; það heimilaði traustum og trúuðum íhaldsmönn-
um að amast við kirkjunni. Á þessum árum varð sú skrýtla til í
Reykjavík að Leifur væri kallaður hinn heppni af því að hann væri
eini Reykvíkingurinn sem þyrfti aldrei að horfa á Hallgrímskirkju.
Þetta rifjaðist upp fyrir mér síðastliðið sumar þegar ég tók að
mér að svara því á vísindavef Háskóla Íslands hvers vegna Leifur
eiríksson hefði verið kallaður heppinn. Þá rann líka upp fyrir mér
að ég kunni ekki sannfærandi svar við þeirri spurningu, svo að ég
fór að kanna málið. Svarið rúmaðist ekki með fullnægjandi rök -
stuðn ingi á vefnum, en hér birtist árangurinn í fullri lengd.
viðurnefni Leifs kemur fyrir í einum sex íslenskum fornsögum.
Í tveimur þeirra er hann aðeins nefndur „Leifr enn/inn heppni“ án
þess að getið sé tilefnis til viðurnefnisins.1 en í fjórum sögum er sagt
frá því.
Í eiríks sögu rauða er sagan þannig að Leifur hafi villst framhjá
Grænlandi á leið sinni frá Noregi, þaðan sem Ólafur konungur
Tryggvason hafði sent hann til að kristna Grænlendinga. Leifur hitti
Saga LII:2 (2014), bls. 87–97.
1 Landnámabók. Útg. Jakob Benediktsson. Íslenzk fornrit 1 (Reykjavík: Hið íslenzka
fornrita félag 1968), bls. 163; Bárðar saga Snæfellsáss. Útg. Þórhallur vilmundar -
son. Íslenzk fornrit 13 (Reykjavík: Hið íslenzka fornrita félag 1991), bls. 115.
v I Ð H o R F
Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 87