Saga - 2014, Page 103

var kennd þar í fyrsta sinn árið 1982, og þá fyrir þrýsting kvenkyns
nemenda.4
Inga Huld sneri sér aftur að rannsóknum sínum á sögu Stóra -
dóms árið 1983, þá 45 ára. Brátt varð henni þó ljóst að verkið myndi
ef til vill ekki falla vel að akademískum kröfum enda varð hún að
fara sínar eigin leiðir með efni sem hafði verið henni ástríða svo
lengi og fléttast inn í örlagaríkan lífsferil hennar. Það varð úr að Mál
og menning tók handritið að sér og gaf út í bókarformi árið 1992
undir nafninu Fjarri hlýju hjónasængur. Öðruvísi Íslandssaga. Hún er
meginverk Ingu Huldar á sviði sagnfræði.5
Fjarri hlýju hjónasængur var og er nýstárleg að inntaki en einnig í
framsetningu og stíl. Hún var tímamótaverk í sögu kvenna á Íslandi
og í því samhengi verður fjallað um hana hér fremur en sem fram -
lag til rannsókna á réttarsögu.
Sjálf segir Inga Huld í fræðilegri sjálfsævisögu sinni að verkið
hafi bólgnað út og sprengt af sér alla ramma. Það er augljóst hverj -
um sem les. Undir liggur öll Íslandssagan, einskonar yfirlit um ástir
og örlög kvenna og karla frá miðöldum og fram á 20. öld. Mark -
miðið var að varpa ljósi á viðhorf til hjónabands, ástar og kynlífs í
gegnum aldirnar með því að skoða löggjöf og refsingar við siðferðis-
brotum. Á þann hátt var samfélagsgerðin sjálf til rannsóknar. Þessi
efnistök gera það að verkum að ekki er farið ítarlega í alla þætti sög-
unnar; í bókinni er það frásögnin sem ræður, örlagasögur af fólki.
Þetta gagnrýndu fræðimenn meðal annars í ritdómum og töldu að
fara hefði þurft ítarlegar í ákveðnar heimildir og að sums staðar
gætti ónákvæmni.6 Þegar farið er yfir jafn langa sögu og Inga Huld
gerir í bók sinni má auðvitað búast við að greining verði hrað soðn -
ari en ella, en það sem fæst með slíkri yfirferð er hins vegar til -
finning fyrir framgangi tímans, samfélags- og viðhorfs breyt ingum.
Það mætti ef til vill segja að það sem stendur upp úr þegar bókin er
hugleiðing um bókina fjarri hlýju … 101
1. desember 1978, bls. 6. Í sama blaði er einnig grein eftir Ingu Huld sjálfa sem
ber yfirskriftina „kvennasaga miðalda“ þar sem hún setur fram möguleg rann-
sóknarefni fyrir íslenska sagnfræðinga vegna fyrirhugaðrar ráðstefnu um nor-
ræna kvennasögu í Svíþjóð.
4 Margrét Guðmundsdóttir, „Landnám kvennasögunnar á Íslandi“, Saga XXXIII
(2000), bls. 229–247. einnig Hallgerður Gísladóttir, „kvennasöguhópur í Há -
skóla Íslands“, Sagnir 3 (1982), bls. 27.
5 Bók Ingu Huldar var gefin út í kiljuformi þremur árum síðar, árið 1995.
6 Helgi Þorláksson, „Ritdómur“, Saga XXXI (1993), bls. 232–236; Már Jónsson, „Til
varnar kynhvötinni“, Skírnir 168 (vor 1994), bls. 248–255.
Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 101