Saga - 2014, Page 161

sagnfræði og viðfangsefni hennar, manninn sem hluta af vistkerfinu.
Þá voru birt andmæli við doktorsvörn Þorsteins Helgasonar, einn
ítardómur, ein ritfregn og tólf ritdómar um nýleg verk.
Saga er í hópi virtustu fræðirita á Íslandi. Helstu staðfestingu
þess má finna í flokkun íslenskra vísindatímarita. Af 40 ritum eru
aðeins fimm í þriðja og efsta flokki (sem gefur 15 rannsóknarstig í
stað tíu eða fimm). Saga er þeirra á meðal. ekkert er sjálfsagt við
það. Helst tel ég að þetta megi þakka metnaði og alúð ritstjóra og
þeirri sjálfsögðu viðleitni að slaka hvergi á kröfum um ritrýni og
fræðileg vinnubrögð. Að því sögðu mættu liðsmenn Sögufélags
íhuga hvort félagið nái að gegna því hlutverki til fulls að miðla
sögulegum fróðleik til almennings með útgáfu Sögu einni saman.
Á sínum tíma brugðust ráðamenn félagsins við slíkum hugleiðing-
um með því að gefa út Nýja sögu. Í henni voru greinar styttri,
myndir fleiri og lagt að höfundum að skrifa léttan og læsilegan stíl
án þess að slá af fræðilegum kröfum. Þetta var lofsverð tilraun en
hún gekk ekki upp. Ný saga stóð ekki undir sér. Nú um stundir má
segja að tveimur íslenskum tímaritum sé beinlínis ætlað að höfða
til fólks með áhuga á liðinni tíð. Þetta eru ritin Heima er bezt og
Sagan öll. Í því fyrrnefnda birtist mestmegnis það sem kalla mætti
þjóðlegan fróðleik og ýmiss konar samtíning. Seinna ritið er að
mestu leyti þýðing á sænska tímaritinu Allt om Historia og þumal-
puttareglan virðist sú að í hverju hefti sé eitthvað úr fornöld,
eitthvað um seinni heimsstyrjöld og eitthvað um þekkt stórmenni
sögunnar. ekki skal lasta þessi rit en að mínu mati ná þau ekki að
fullnægja þeirri þörf a) íslenskra sagnfræðinga að miðla rannsókn-
um sínum í stuttu máli til fróðleiksfúss almennings og b) fólksins
í landinu að fá að vita hvað er efst á baugi í heimi sagnfræðinnar á
Íslandi.
væri vit í að endurvekja Nýja sögu? væri hægt að gefa út rit í
anda Sögunnar allrar þar sem íslenskir sagnfræðingar — og annað
áhugafólk um sögu og samtíð — léti að sér kveða, í bland við þýtt
erlent efni? Mér finnst þetta verðugt umhugsunarefni. við hjá
Sögufélagi eigum hiklaust að halda flaggskipinu Sögu á sinni braut
en mættum alveg huga að fleiri kostum í útgáfumálum. Alltaf þyrfti
þó að tryggja að fjárhagslegur grundvöllur væri tryggur. Auk þess
vakna auðvitað spurningar um nýjar miðlunarleiðir. Má þá hafa í
huga að vefsíðan Lemúrinn (www.lemurinn.is) sem birtir skrif um
söguleg efni — oftar en ekki eitthvað sem má kallast furðulegt og
skrýtið úr fortíðinni — hefur yfir 5.700 læk á facebook.
af aðalfundi sögufélags 2014 159
Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 159