Saga - 2017, Blaðsíða 80

frásögn né lagði mat á hana, heldur breytti um umræðuefni og fór
að spyrja Petru út í aðra stúlku sem var einnig grunuð um að hafa
haft samræði við hermenn. Seinna í yfirheyrslunni tók Petra fram að
henni fyndist ekki gaman að vera með hermönnum og væri farin að
sjá eftir því. Hún var dæmd til sveitavistar árið 1943.82
Annað svipað tilfelli var málsmeðferð í máli Hólmfríðar sem bjó
með föður sínum, en móðir hennar var látin. Hún vann í matsölu,
þar sem hermenn vöndu komur sínar, en faðir hennar var ekki alls
kostar sáttur við starfsvalið, lagði á hana hendur og læsti hana úti
þegar hún kom seint heim. Eitt sinn var hún teymd út í herbíl og
henni nauðgað og öðru sinni var henni gefið áfengi og nauðgað
rænulausri. Hólmfríður tók það fram að hún vildi ekki kyssa her-
menn, þó að hún ætti vinkonur sem gerðu það, en henni þætti aftur
á móti agalega gott að reykja. Dómstóllinn dæmdi hana til sveitar-
vistar og „brýndi dómurinn fyrir henni að koma ekki hingað til bæj-
arins í eitt ár og ekki til dvalar í kaupstöðum á sama tíma.“83 Ekki er
að sjá að Ungmennaeftirlitið hafi á nokkurn hátt brugðist við þeim
frásögum af kynferðislegri misnotkun og ofbeldi sem skjól stæðingar
þess sögðu frá.84 Í öðrum tilfellum eru sögur um misnotkun túlkaðar
sem brot á lögum sem bönnuðu „slæpingshátt og lauslæti“. Því er
ekki hægt að lesa annað úr skýrslum Ungmenna dóm stóls en að
hann hafi dæmt stúlkur fyrir glæpi sem framdir voru gegn þeim.
Fjarar undan ógninni
Öll siðfár fjara út um síðir þar sem hið innbyggða ósamræmi milli
orsaka og afleiðinga gerir það að verkum að aðgerðir eru ekki annað
en vindhögg. Þar sem hryllingurinn verður ekki að veruleika fer
þjóðarskelfirinn að leysast upp og öðlast mennskt yfirbragð á ný og
mögulegt verður að líta á frávikshegðunina í raunsærra samhengi.85
Í desember 1942 tók utanþingsstjórn við völdum eftir að stjórn
Hermanns Jónassonar fór frá. Ný stjórn virðist hafa haft lítinn áhuga
„hún var með eldrauðar neglur og varir“ … 79
82 ÞÍ. Sakadómur Reykjavíkur. FA9/5. Nr. 4. Rétt er að taka fram að Joe og Gunna
eru dulnefni.
83 ÞÍ. Sakadómur Reykjavíkur. FA9/2. Nr. 20.
84 Þór Whitehead, „Ástandið og yfirvöldin“, bls. 134. Þór Whitehead segir stutt-
lega frá því í mynd Ölmu Ómarsdóttur að í einu tilviki megi finna gögn um að
gerandi hafi verið kallaður til yfirheyrslu vegna brota gegn stúlku en síðar
verið látinn laus.
85 Goode og Ben-yehuda, Moral Panics, bls. 145.
Saga haust 2017 _11_(13.11.).qxp_Saga haust 2004 - NOTA 25.10.2017 12:54 Page 79