Heilbrigt líf - 01.06.1947, Blaðsíða 83

gröftur í brjósthimnuholinu. Þessi faðir læknisfræðinnar kenndi
lærisveinum sínum að hlusta lungun með því að leggja hlustirnar
að brjóstinu; en tæringarhráki var prófaður með því að kanna,
hvort hann sökk í sjó; með því fékkst hugmynd um eðlisþyngd
uppgangsins. Líkamshitinn var mældur með því að leggja lófa á
enni eða brjóst. Og enn í dag brýna reyndir kennarar það fyrir
nemendum sínum, eins og Hippokrates, að hafa efst í huga, að
vinna þeim sjúka aldrei ógagn með athugun sinni og aðgerðum
(Primum nil nocere!)
Hippokrates áminnti lærisveina sína um hreinlæti, handaþvott
og hirðingu naglanna. Því miður fórst þetta fyrir hjá handlæknum
á síðari öldum, sem voru svo hugsunarlausir og óþrifnir, að þeir
gengu kannski beint frá líkskurðarborðinu inn í fæðingardeildina
og tóku að rannsaka sængurkonur, enda sýktust þær og hrundu
niður unnvörpum úr barnsfararsótt.
Hippokrates og hans menn saumuðu sár, settu spelkur við brotinn
lim, skáru gyllinæð og til ígerða. En aðgerð á blöðrusteinum tóku
að sér sérstakir steinskurðarmenn, er voru stétt út af fyrir sig.
Hippokratar báru kennsl á ýmislega kvensjúkdóma, hjálpuðu
konum í barnsnauð með því að venda fóstri eða lima það frá móður-
inni, ef ekki tókst með öðrum hætti. Keisaraskurð gerðu þeir að
móður látinni, og freistu þess að ná barninu lifandi.
Hippokrates hélt því fram fyrstur manna, að báðir foreldrar
ættu jafnan þátt í getnaði afkvæmisins. Áður var þáttur konunnar
aðeins talinn sá að veita viðtöku sæði mannsins. Eeyndar vissi enginn
fyrr en löngu seinna um frjóin né konueggið; hið síðara fann
fyrstur Karl Ernst von Baer (1792-1876), eistlenzkur náttúru-
fræðingur og sérfræðingur í fósturfræði.
Hér hafa verið tínd til nokkur atriði, sem höf. tilfærir um
lækningar Hippokratesar, en aðeins stiklað á því helzta. En verk
hans, þó eldra sé en tvö þúsund ára, er talið undirstaða nútíma
læknislistar.
Þá kemur kafli, þar sem höf. birtir þætti, er hann hefur þýtt
úr ýmsum ritum hins fornfræga læknis.
í læknaeiðnum lofar hinn ungi læknir að lifa hreinu, flekklausu
lífi, en vera hinum sjúku til gagns og hjálpar, og skoða það sem
leyndarmál, er ber fyrir augu og eyru í læknisstarfinu.
Kröfurnar um háttprýði eru þær, að læknirinn sé kurteis og
notalegur í viðmóti, snyrtimenni í klæðaburði, hógvær í umgengni
og hófsamur í mat og drykk. Sannur læknir skal 'hneigja sig í
Hcilbrigt líf
6
81