Úrval - 01.06.1953, Page 66

€4
TJRVAL
Ég lét 18 vitni, sem flest voru
lögfræðingar, verða ásjáandi að
mjög einföldu atviki. Ungur
maður frá Texas kom inn og
rétti mér bréf í gulu umslagi.
Síðan tók hann stóran hníf upp
úr vasa sínum, opnaði hann og
sneri sex þumlunga löngu blaði
að áhorfendum. Á meðan hann
var að þessu las ég bréfið.
Þetta virðist ósköp einfalt, en
ekkert af vitnunum veitti þó
hnífnum athygli. Þau höfðu öll
hugann við bréfið! (Hér má
skjóta því inn, að venjulegir
töframenn leika listir sínar með
því að beina athygli áhorfand-
ans að einhverju óviðkomandi
með blaðri sínu. Ef við kynnum
raunverulega að taka eftir,
yrðu trúðleikarar brátt að fá
sér aðra atvinnu).
Dr. Marston bætir því
við, að öll vitnin hafi neitað,
að hafa séð hnífinn, þegar hann
innti þau eftir því. Við nákvæm-
ari yfirheyrslur stóðu þau enn
fastara á því að hafa ekki séð
hann, því að þau grunuðu próf-
andann um, að hann væri að
reyna að fá fram rangan vitnis-
burð. Og þó hafði hnífurinn
verið á lofti fyrir framan þau
í hér um bil þriár mínútur.
Það verður því að teljast fylli-
lega réttmætt að spyrja eins og
dr. Marston:
Eru líkur til þess, að réttur-
inn hefði komizt að því sanna
um það, hvort þessi „sökudólg-
ur“ bæri á sér morðvopn, ef
hér hefði verið um raunveru-
legt dómsmál að ræða?
1 prófinu með bréfið og hníf-
inn voru 147 atriði, sem sjónar-
vottar áttu að geta veitt at-
hygli. Að meðaltali höfðu þeir
aðeins tekið eftir því, sem svar-
aði 41 af hundraði. Flest vitnin
gáfu margar beinlínis rangar
upplýsingar. „En ef tveimur
eða fleiri vitnum ber saman
um einhvern misgáning fyrir
rétti, eru yfirgnæfandi líkur
fyrir því, að dómstóllinn telji
vitnisburð þeirra í samræmi við
veruleikann", bætir dr. Marston
við.
Þegar dómsmorð koma fyrir,
eru orsakirnar oftast óáreiðan-
legar vitnaleiðslur. Mörg fræg
dæmi þessa mætti nefna. I
Frakklandi var Lesurques líflát-
inn og Dreyfus dæmdur til
Djöflaeyjar aðallega vegna
rangs vitnisburðar eða beinlínis
ljúgvitna.
Frægt dæmi frá Englandi er
það, þegar lá við, að réttarmorð
væri framið á Oscar Slater.
Hann var dæmdur til dauða 1909
fyrir morð á Marion Gilchrist,
82 ára meykerlingu frá Glasgow.
En þar sem ýmis atriði í mál-
inu lágu ekki nægilega Ijóst fyr-
ir, og þar sem atkvæðin í kvið-
dóminum höfðu fallið 9 á móti
6, var dauðadóminum breytt í
ævilangt fangelsi. Slater sat
hálft ár í fangelsi, áður en hann
fékk frelsi á ný, en fékk 6000
sterlingspund í skaðabætur. Það