Úrval - 01.12.1955, Side 12

s
ÚRVAL
Erin ofar eru menn fornstein-
aldar yngri (U'p'per Paleolithic-
um); af þeim er Krómagnon-
maðurinn ef til vill kunnast-
ur, þó að þá væru uppi margir
aðrir „kynþættir". Þessir menn
forristeinaldar yngri voru næst-
um að öllu leyti eins og við.
Síðan hefur ekki verið um nein-
ar Iíkamlegar framfarir að
ræða, aðeins hægfara söfnun
siðvenja og þekkingar, sem birt-
ist í þróun tækni, félagshátta
og' siðgæðis.
Öld homo scvpiens.
P. B.: Hvenær kom homo
sapiens — hinn vitiborni mað-
ur — fyrst fram á sjónarsvið-
ið?
J. R.: Því er ekki unnt að
svara, þó að nýjustu uppgötv-
anir bendi til að hann sé miklu
eldri í hettunni en talið hefur
verið. Árið 1947 fannst í helli
skammt frá La Rochefoucauld
í Prakklandi hluti úr hauskúpu,
sem áreiðanlega er af manni,
náskyldum homo sapiens. En
hún er eldri en Neanderdals-
maðurinn, sem greina má ekki
aðeins af steináhöldunum er
funduzt hjá henni heldur einn-
ig af þeim dýraleifum, sem
funduzt þar og eru af dýrum
frá hlýrra skeiði.
P.B.: Teljið þér að maður-
inn hafi „orðið til“ eða komið
fram fyrst á einum stað á jörð-
inni, eða á mörgum stöðum?
J. R.: Ég held að flestir stein-
gervingafræðingar séu þeirrar
skoðunar, að maðurinn hafi
„orðið til“ á einum stað, þó að
menn séu ekki á eitt sáttir um
hvort það hafi verið í Afríku
eða Asíu.
P. B.: Hvernig munduð þér
vilja skilgreina muninn á mann-
inum og dýrunum?
J. R.: Með því að við þekkj-
um nú millistig milli mannsins
og annarra dýra — og með því
að við munum að öllum líkind-
um finna fleiri slík millistig í
framtíðinni — verður æ erfið-
ara að segja með vissu: „þarna
enda dýrin og þarna tekur
maðurinn við.“ Almennt talað
munu menn nú sammála um
að telja fyrsta manninn þann
sem fyrstur gerði áhöld. Það er
að minu viti eins góður mæli-
kvarði og hvað annað. Víst er
að engin önnur dýr en maður-
inn geta gert sér áhöld, þó að
greina megi í sumum dýrum
það sem kalla mætti ófullkomna
„smíðanáttúru." Sjimpansar
geta t. d. rekið bambusstengur
hverja inn í aðra og gert sér
þannig nógu langa stöng til þess
að stjaka til sín hlutum, t. d.
ávöxtum, sem látnir hafa verið
svo langt frá þeim, að þeir gátu
ekki náð til þeirra öðruvísi.
P. B.: Það er rétt, að „þró-
unarseinkunin“ sem við töluðum
um áðan, kann að vera afleið-
ing tilviljunar, en hafi verið um
tilviljun að ræða, verðum við að
viðurkenna að hún hafi verið
stórkostlegri en svo að nokkur
sambærileg tilviljun verði fund-