Goðasteinn - 01.03.1968, Side 26

Jón R. Hjálmarsson:
Gutenberg og prentlistin
Snemma á þessu ári, eða nánar til tekið hinn 3. febrúar, var þess
minnzt víða um heim, að þá voru liðin nákvæmlega fimm hundruð
ár frá andláti Jóhanns Gutenbergs, þess hugvitssama manns, sem
með uppfinningu prentlistarinnar gerði bækur að almenningseign
■og vann þar með menntun og menningu allri ómetanlegt gagn.
í fornöld og langt fram eftir miðöldum voru aðeins til skrifaðar
bækur í orðsins fyllstu merkingu. íslenzku handritin, sem mjög
hafa verið til umræðu á seinni árum og við vonumst til að fá að
varðveita sjálfir hér í eigin landi, cru góð dæmi um þess háttar
,,skrifaðar“ bækur. Meðan hvert eintak bókar var þannig hand-
skrifað, fór ekki hjá því, að bækur væru næsta sjaldgæfar og verð
þeirra ótrúlega hátt miðað við það, sem tíðkast nú á dögum. í hin-
um fornu menningarríkjum Grikkja og Rómverja voru bækur þó
allmiklu almennari en síðar varð og verði þeirra nokkuð í hóf
stillt. Bókagerðarmenn fornaldarinnar höfðu nefnilega í þjónustu
-sinni fjölda þræla, sem voru sérstaklega þjálfaðir í að skrifa. Þeir
voru settir til starfa mjög margir saman í stórum salarkynnum. Þar
las einn fyrir, en allir hinir skrifuðu jafnharðan niður. Þannig mátti
fá í einu mörg eintök af sömu bókinni án mikils tilkostnaðar, því
að vinnukraftur þrælanna var mjög ódýr.
M
Goðasteinn