Vísir - 17.06.1944, Side 12

Vísir - 17.06.1944, Side 12
12 VÍSIR ÞJÓÐHÁTÍÐARBLAÐ Rannsóknarstofur læknadeildar við Lamispitajann. þinginu og þetta nieð lóðina varð að engu. Svo að háskólinn á 20 Ara afmæli sinu sat á sama stað og honum hafði verið fenginn „til bráðabirgða“ 1911. Á þessum -20 árum var aðeins tveim kennurum og tveim nýj- um fræðigreinum bætt við há- skólann, kennslu í klassiskum fræðum og hagnýtri sálarfræði, en bæði þau embætti voru þó lögð niður aftur. Einum föstum kennara var þó bætt við í lækna- deild og öðrum iheimspekideild, svo að þeir voru þá orðnir 13 í stað 11 i upphafi. Höfðu þó smargar tillögur komið fram um aukningu liáskólans, bæði frá kennurum sjálfum og mönnum uian hans. Allar slíkar tillögur strönduðu jafnan á sama sker- inu — fjárveitingarvaldinu. Sé lilið á launakjör kennar- anna á þessum árum, þá versn- uðu þau stórum frá því, sem var í byrjun, sakir verðrýrnunar peninganna á árunum 1919—31, þannig að hámarkslaunin 1931 voru nokkru lægri en byrjunar- launin 1911 og' ekki nema 61,25% af hámarkslaunum þá, en byrjunarlaunin 1931 aðeins 78% af byr-junarlaunum 1911. Yfirleitt hafa liáskólakennarar hér ekki haft nema liálf laun á móts við það, sem tiðkast i út- löndum, og því liafa þeir, til mikils tjóns fyrir visinriastarf- semi sína og fræðiiðkanir, orðið að vera sér úti um allskonar störf utan Iiáskólans til þess að geta fleytt fram sér og sinum á • nokkurn veginn sómasamlegan liátt. Ekki tók betra við, þegar á hag stúdenlanna var litið á þessu árabili. Árið 1912 og 1913 voru veittar 9000 kr. livort árið lil styrktar fátækum stúdentum við háskólann. Þeir voru þá alls 45 og styrk.urinn gat því orðið 200 kr. á mann, sem var góöur styrkur í þá daga og samsvaraði 500 kr. árið 1931. En árið 1932 voru veittar 24.000 kr., en þá voru stúdentar orðnir þrefalt fleiri eða um 152, svo að styrk- urinn liefir orðið aðeins 160 kr. á mann, og það þrátt fyrir verð- fall peninganna. Á þetla var jafnan bent frá ári til árs af há- skólaráði, en það strandaði jafn- an á sama skerinu — fjárveit- ingavaldinu. Skv. fjárveiting- unni 1912 liefði styrkurinn fyrir 1932 átt að vera kominn upp i 75.000. kr., en var ekki nema tæpur þriðjungur ]iess 21.000, Þannig var þá háskólanum, kennurum hans og nemendum haldið í úlfakreppu fjárskorts og þrenginga fyrstu íuttugu ár- in, svo að'hann gat í engu aukið við sig eða vaxið nema að nem- endafjölda, sem þó jafnframt varð að sækja í sömu deiklirnar og offvlla tvær þeirra, lækna- deikl og laga. Er mesta mildi, að ekki liefir enn orðið alvarlegt tjón af því, og furða, hvað há- skólinn gat baslazt fram úr allri Jjessari armæðu sinni fyrstu 20 árin. Á þessum tíma útskrifuðust 270 manns frá háskólanum. En um það segir próf. Ól. Lárusson í rektorsræðu sinni 1931: „Nú er svo komið, að meiri hluti af þjónandi prestum landsins og meiri liluti áf starfandi lögfræð- ingum og læknum landsins eru menn, sem fengið liafa sér- menntun sína hér við Háskól- ann. Þessir menn liafa reynzt fyllilega hlutgengir; þeir liafa reynzt standa fyllilega hinum eldri mönnum á sporði, er menntun höfðu hlotið annars- staðar. í þðSsum hóp er fjöldi manna, sem eru mjög vel að sér í-fræðum sínum, fjöldi manna, sem þegar hafa sýnt sig að vera mestu nytjamenn, þó þeir séu enn ungir. Þessir menn eru Há- skólanum vitni, lifandi vitni og gott vitni þess, að starf hans hef- Hus Atvinnudeildar háskólans. ir þrátt fyrir alla örðugleika ekki verið unnið fyrir gíg.“ Og ennfremur: „Á þessum 20 árum hefir einnig vísindaleg starfsemi, i ritum og rannsókn- um, verið mi.klu meiri hér á landi en nokkuru sinni fyrr, og mest af þvi starfi má rekja til Háskólans með einhverjum hætti.“ Þetta eru góð eftirmæli eftir allt okkar basl fyrslu tuttugu árin, kotungsárin við Austur- völl. En nú teknr óðum að birta til á næstu árum, og við förum að búa við hækkandi hag, þang- að til hallarvistin við Skildinga- nessbraut hefst 1940. III. Við hækkandi hag. V Sagt er um ýmsan gróður, að hann standi i stað fyrstu tíu til tuttugu árin, en úr því talci hann örum vexti. Svo fór og um vísi þann til háskóla, cr gróðursett- ur var hér á Iandi 1911, að liann stóð í stað fyrstu tuttugu árin, eða verr en það, en svo tók hann að teygja úr sér Qg skjóta ýms- um frjóöngum, enda þá hlúð betur að honum en áður á marga lund og menn þeir, sem áttu að sjá um vöxt hans og viðgang, beittu sér betur en áður. Eg hafði þegar stungið upp á því á 50 ára afmæli Stúdenla- félags Reykjavíkur 1921, að stúdentar gengjust sjálfir fyrir byggingu stúdentagarðs liér, i stað garðvistar þeirrar, er .þeir höfðu misst í Khöfn með sam- bandslögunum. Helguðu stúd- entar þá úr því sér 1. desbr. til fjársöfnunar ár hvert og linntu því ekki fyrr en þeir liöfðu tryggt sér byggingu stúdenta- garðs í námunda við háskólann. Komst hann upp 1934 og var vigður 22. desbr. þ. á. En þegar fyrir þann tíma höfðu kennarar Iiáskólans bundizt samtökum um að reyna að fá lagaleyfi lil rekstrar liapp- drættis til þéss að byggja fyrir háskóla og önnur þau hús, er nauðsyn væri á, og fékkst það leyfi þegar árið 1933. Þegar á fyrstu árum starfaði happdrættið með svo góðum árangri, að sýnilegt var, að ekki mætti einungis feisa veglegt há- skólaliús fyrir ]>á peninga, held- ur og önnur þau liús, cr landinu væru nauðsynleg. Stjórn og þing liöfðu þá þegar reist myndarlegt liús á landspítala- lóðinni fyrir Rannsóknarstofu liáskólans i sýkla- og meina- fræði, og lnin fór þess nú á leit við háskólaráð og stjórn liapp- drættisins, að varið yrði allt að 200,000 lcr. til byggingar á Rannsóknarstof u atvinnuveg- anna eða því, er síðan var nefnt Atvinnudeild liáskólans. Um þetta urðu mjög skiptar skoð- anir inhan háskólans bæði með- al kennara og nemenda. Flestir óttuðust, að þetta drægi úr og seinkaði mjög fyrir byggingu sjálfs háskólahússins, en ein- stöku kennarar létu sér skiljast, að vér breyttum mjög í anda Jóns Signrðssonar, ef vér lmgs- uðum fyrst og fremst um þarfir atvinnuveganna. Tveir kennara- fundir og einn meiriháttar háv- aðasamur stúdentafundur var haldinn um þetla mál og fengu þar meðhaldsmenn málsins margt óþvegið orð í eyra, en við sprengingu lá í sjálfu kennara- liðinu, sem þó varð girt fyrir á síðustu stundu fyrir atbeina góðra manna, og varð það úr, að háskólinn reisti Atvinnu- deildina, sem var fullgerð 1937. Kaldhæðni örlaganna liefir ]>ó hagað því svo, að hún er ekki enn orðin að atvinnudeild há- skólans, heldur er hún úndir sérstakri nefnd, er ]>ing og stjórn liafa skipað, og forstööu-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Vísir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.