Vísir - 17.06.1944, Blaðsíða 33

Vísir - 17.06.1944, Blaðsíða 33
VÍSIR ÞJÓÐHÁTÍÐARBLAÐ 33 Veiðaiíæiagerð Islands h/L Hlutafélagið FiskimjöL Það ei' augljóst mál, að jafn- mikil fiskiþjóð og Islendingar, verða að leggja mikið kapp á að efla þann iðnað, sem lýtur að fiskveiðastarfseminni. Það hef- ir mönnum sjálfsagt lengi verið ljóst, og ef til vill alla tíð síðan Skúli Magnússon landfógeti brauzt í því að koma hér upp færaspunavei'ksmiðju um miðja 18. öld. En úr framkvæmdum hefir litið orðið fyr en nú á sið ustu árurn, er þjóðin virðist vera að vakna til nýs skilnings á iðnaðarmálum sínum. Slofn- un Veiðarfæragerðar Islands var mikilvægt spor i rétta átt. Veiðai'færagerð Islands var stofnuð 1933, og ári síðal keyptu núverandi eigendur verksmiðjuna. Hún var fyrst til húsa í bakhúsinu vió Laugaveg 42, á horni Frakkastígs, en brátt bar og fágætur drengskapar- maður. Verður jafnvel ekki í örstuttu ágripi af sögu Edin- borgar gengið framhjá minn- ingu hans, þvi að hann réðist þangað um fermingu, óx með verzluninni og setti að mörgu leyti á hana sinn svip. — Meðal annara starfsmanna má nefna Pétur Jóhannsson fram- kvæmdastjóra og Björn Hjalte- sted sölustjóra, sem á hafa hlaðizt aukin störf og ábyrgð með sívaxandi verzlunarveltu og rekstri. Með tímanum þróaðist verzl- unin úr almennri verzlun með nauðsynjar i sérverzlun með gler- og leirvörur og vefnaðar- vörur. En heildverzlunin ann- aðist verzlun með hreinlætis- vörur alls konar, hjólbarða (,,Goodrich“) og vefnaðarvör- ur. Auk þess hefir heildverzlun- in haft hönd í bagga með ýmis- um þjóðnýtum fyrirtækjum, svo sem veiðarfæragerð, netja- gerð og fiskimjölsverksmiðju. Verzlanirnar standa með mikl- um blóma, enda hafa þær ver- ið skynsamlega reknar og af dugnaði, og er gott þegar slík ævmtýri gerast með þjóð vorri. óx starfsemin svo mjög, að nauðsynlegt gerðist að reisa henni nýtt hús, nr. 6 við Ein- holt í Rauðarárholti, hinu nýja verksmiðj uhverfi Reykj avikur. Það hús var reist árið 1938 og byggt sérstaklega með þarfir starfseminnar fyrir augum. Árin áður en Veiðarfæragerð- in tók til stai'fa, voru fluttar inn fiskilínur frá útlöndum fyrir tæpa milljón króna, en nú er svo komið, að mjög lítið er inn- flutt af slíkum vörum. Fyrst i stað stöi'fuðu í verksmiðjunni fáeinir menn, en tala starfs- manna jókst brátt með auknum afköstum, og starfa þar nú að staðaldi'i 20—30 manns og oft- ast miklu fleiri. Vélakostur verksmiðjunnar hefir aukizt hraðfara. Byi'jað var með einni vélasamstæðu, tveim samvirkum vélum, tvinn- ingarvél og lagningarvél, en vélakostur var brátt aukinn upp í 4 vélasamstæður, og eru þar nú sex slíkar samstæður. Auk þess hefir verksmiðjan 2 taumagerðarvélar, sem fram- leitt geta alla tauma, sem á landinu eru notaðir. 'Fyrst voru aðeins spunnar 2%—8 lbs. fiskilínur, en nú eru þar framleiddar allar gerðir- af línum. Fyrstu árin hafði verksmiðj- an norskan fagmann í þjónustu sinni, unz hann hafði kennt starfsmönnum allar vinnuað- ferðir. Núverandi verksmiðju- stjóri er Jón G. Jónsson. Lagt hefir verið kápp á að kaupa jafnan bezta fáanlegt efni, en bezta garnið fékk verk- smiðjan áður frá Italiu. Þaðan hefir innflutningur teppzt af hernaðarástæðum. Nú eru fiskilínur einungis framleiddar úr Sísalhampi og öngultaumar úr bómull, en hvorttveggja var áður framleitt úr fyrsta flokks ítölskum hampi. Veiðarfæragerðin er eign verzlunarinnar Edinborgar, og framkvæmdastjóri er Pétur Jó- hannsson. Hlutafélagið Fiskimjöl var stofnað 1929 fyrir foi'göngu þeii’ra feðga, Ásgeirs heitins Sigurðssonar aðalkonsúls og Waltei’s heitins sonar hans. Var tilgangurinn sá, að koma upp og reka fiskimjölsverksmiðjur. Gerðist Walter heitinn fyrsti framkvæmdastjói'i félagsins og sinnti því starfi til dauðadags. En síðan hefir Einar Pétursson stórkaupmaður haft á hendi f ramkvæmdast j órn. F ormaður félagsstjórnar var Ásgeir Sig- urðsson fyrstu árin, en síðan hann leið Sigurður B. Sigurðs- son konsúll. Auk þess að reka verksmiðju í Reykjavík, stendur íélagið í nánu sambandi við h.f. Fiski- mjöl á Isafirði, þar sem rekin er verksmiðja. En aðalbækistöð félagsins er að Kletti við Reykjavik, þar sem það rekur stóra verksmiðju, og hefir reksturinn þar farið sívaxandi undanfarin ár. Fiskimjölsframleiðsla hefir tvenns konar tilgang, annars vegar að nýta úrgang, sem ann- ars mundi fara forgörðum. Hef- ir orðið mikill þjóðarhagur að nýtingu fiskibeina, auk þess sem fiskimenn hafa með þvi fengið aukinn arð afla síns. Hitt er að vinna úr úrgangnum nytjayöru, sem um skeið var allveruleg útflutningsvara og vel seljanleg framleiðsla. En jafnframt útflutningi sínum hefir félagið jafnán haft nánar gætur á sölumöguleikum inn- anlands og aukið sölu á fóður- og áburðarmjöli jafnt og þétt. Á síðari árum hefir það kom- ið berlega i ljós, að talsverður markaður hefir skapazt fyrir fóðurblöndur handa búpeningi. Ái'ið sem leið réðist Fiskimjöl h.f. þess vegna i að færa starf- semi sína inn á’ nýtt svið, með því að kaupa fóðurblöndunar- vélar og hefja fx-amleiðslu á al- hliða fóðurhlöndum. Var þetta gert fyrir orðastað og áskoranir fjölda bænda, sem góða reynslu höfðu haft af fóðurmjöli fé- lagsins og óslcuðu þess að fé- lagið tæki að sér að framleiða allar almennar fóðui’blöndur. 1 fyrrahaust var því hafizt handa um framleiðslu fóður- rnjöls undir vörumerkinu „Sól- ar-fóðurbætir“. Tók félagið þeg- nr að framleiða og selja sex teg- undir fóðurs: Sólar-kúafóður, Sólar-hænsnafóður, Sólar-hesta- fóður, Sólar-svínafóður, Sólar- beitarfóður og Sólar-i'efafóður. Fóðurþlöndurnar eru fram- lciddar úr ýmsum korntegund- um, fiskimjöli, síldarmjöli og fóðui'söltum, og útheimtir það talsverða nákvæmni, að bland- an sé rétt gei'ð og samkvæmt þeirri samsetningu, sem bezt hefir reynzt. Hefir félagið notið aðstoðar fæi'ustu sérf^æðinga í því skyni að ná sem nákvæm- asti'i og beztri blöndu í hverju tilfelli, en til grundvallar liggja langar rannsóknir á fæðugildi og bætiefnaþörf, ásamt prakt- iskri reynslu. Samsetning nær- ingarefnanna er í hverju tilfelli rniðuð fyrst og fi’emst við nær- ingarþörl' þeirra dýra, sem blönduna á að gefa, en einnig tekið tillit til aðbúðar, brúkun- ar og loftslags. Sala á fóðui’blöndum hefir aukizt mjög fram yfir það, sem í upphafi var ráð fyrir gert, enda hafa óumbeðið horizt með- mæli frá fjölda manns, sem blöndurnar hafa reynt. Það get- ur oi’ðið mikill sparnaður að jxví, þegar fram líða stundir, að geta hér á landi annazt fóður- blöndun fyrir allar tegundir bú- fjár, einkum þar sem ekki þarf að kvíða því að hörgull verði á fiskimjöli. „Sólar“-fóði'ið hefir í’eynzt pi'ýðilcgasti fóðurbætir. Af kúafóðrinu eru framleiddar tvær tegundir, A- og B-tegund, og hafa báðar sýnt ágætan ár- angur. Sarna er að segja um hænsna-, svína-, hesta- og beit- arfóður, þó að sala þess sé af eðlilegum ástæðum mildu minni en sala kúafóðurs. Refafóðrið hefir og reynzt vel og bætt úr brýnni þörf. Þá er þess ógetið, að fiski- mjöl hefir rutt sér mjög til í'úms við garðyrkju og túnrækt, síðan hörgull fór að verða á erlendum tilbiinuum áburði. Fiskimjölið samlagast fljótt jarðveginum og tekur efna- breytingum, sem reynast mjög hollar. M;) það vafalítið teljast, að í framtíðinni muni aukast mjög notkun þess til ræktunar. enda þótt aftur rýmkist um innflutning erlends tilbúins á- burðar. Það er hveri’i þjóð holla'st að búa sem bezt að sinu og nýta sem bezt alla fi’amleiðslu sína. 1 því efni nægir ekki að ein- blína á meginframleiðsluna, heldur verður að hafa sífellt op- in augun fyrir sem gagngerð- asti’i nýtingu alls, er til fellur. F iskirnj ölsf ramleiðslan hefir verið einhver lielzta grein þess- arar starfsemi, og reksturs- aukning hlutafélagsins Fiski- mjöls ber því ljósan.vott, að hér er rétt á málum haldið og stefnt í í’étta átt. 9
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.