Vísir - 17.06.1944, Page 33

Vísir - 17.06.1944, Page 33
VÍSIR ÞJÓÐHÁTÍÐARBLAÐ 33 Veiðaiíæiagerð Islands h/L Hlutafélagið FiskimjöL Það ei' augljóst mál, að jafn- mikil fiskiþjóð og Islendingar, verða að leggja mikið kapp á að efla þann iðnað, sem lýtur að fiskveiðastarfseminni. Það hef- ir mönnum sjálfsagt lengi verið ljóst, og ef til vill alla tíð síðan Skúli Magnússon landfógeti brauzt í því að koma hér upp færaspunavei'ksmiðju um miðja 18. öld. En úr framkvæmdum hefir litið orðið fyr en nú á sið ustu árurn, er þjóðin virðist vera að vakna til nýs skilnings á iðnaðarmálum sínum. Slofn- un Veiðarfæragerðar Islands var mikilvægt spor i rétta átt. Veiðai'færagerð Islands var stofnuð 1933, og ári síðal keyptu núverandi eigendur verksmiðjuna. Hún var fyrst til húsa í bakhúsinu vió Laugaveg 42, á horni Frakkastígs, en brátt bar og fágætur drengskapar- maður. Verður jafnvel ekki í örstuttu ágripi af sögu Edin- borgar gengið framhjá minn- ingu hans, þvi að hann réðist þangað um fermingu, óx með verzluninni og setti að mörgu leyti á hana sinn svip. — Meðal annara starfsmanna má nefna Pétur Jóhannsson fram- kvæmdastjóra og Björn Hjalte- sted sölustjóra, sem á hafa hlaðizt aukin störf og ábyrgð með sívaxandi verzlunarveltu og rekstri. Með tímanum þróaðist verzl- unin úr almennri verzlun með nauðsynjar i sérverzlun með gler- og leirvörur og vefnaðar- vörur. En heildverzlunin ann- aðist verzlun með hreinlætis- vörur alls konar, hjólbarða (,,Goodrich“) og vefnaðarvör- ur. Auk þess hefir heildverzlun- in haft hönd í bagga með ýmis- um þjóðnýtum fyrirtækjum, svo sem veiðarfæragerð, netja- gerð og fiskimjölsverksmiðju. Verzlanirnar standa með mikl- um blóma, enda hafa þær ver- ið skynsamlega reknar og af dugnaði, og er gott þegar slík ævmtýri gerast með þjóð vorri. óx starfsemin svo mjög, að nauðsynlegt gerðist að reisa henni nýtt hús, nr. 6 við Ein- holt í Rauðarárholti, hinu nýja verksmiðj uhverfi Reykj avikur. Það hús var reist árið 1938 og byggt sérstaklega með þarfir starfseminnar fyrir augum. Árin áður en Veiðarfæragerð- in tók til stai'fa, voru fluttar inn fiskilínur frá útlöndum fyrir tæpa milljón króna, en nú er svo komið, að mjög lítið er inn- flutt af slíkum vörum. Fyrst i stað stöi'fuðu í verksmiðjunni fáeinir menn, en tala starfs- manna jókst brátt með auknum afköstum, og starfa þar nú að staðaldi'i 20—30 manns og oft- ast miklu fleiri. Vélakostur verksmiðjunnar hefir aukizt hraðfara. Byi'jað var með einni vélasamstæðu, tveim samvirkum vélum, tvinn- ingarvél og lagningarvél, en vélakostur var brátt aukinn upp í 4 vélasamstæður, og eru þar nú sex slíkar samstæður. Auk þess hefir verksmiðjan 2 taumagerðarvélar, sem fram- leitt geta alla tauma, sem á landinu eru notaðir. 'Fyrst voru aðeins spunnar 2%—8 lbs. fiskilínur, en nú eru þar framleiddar allar gerðir- af línum. Fyrstu árin hafði verksmiðj- an norskan fagmann í þjónustu sinni, unz hann hafði kennt starfsmönnum allar vinnuað- ferðir. Núverandi verksmiðju- stjóri er Jón G. Jónsson. Lagt hefir verið kápp á að kaupa jafnan bezta fáanlegt efni, en bezta garnið fékk verk- smiðjan áður frá Italiu. Þaðan hefir innflutningur teppzt af hernaðarástæðum. Nú eru fiskilínur einungis framleiddar úr Sísalhampi og öngultaumar úr bómull, en hvorttveggja var áður framleitt úr fyrsta flokks ítölskum hampi. Veiðarfæragerðin er eign verzlunarinnar Edinborgar, og framkvæmdastjóri er Pétur Jó- hannsson. Hlutafélagið Fiskimjöl var stofnað 1929 fyrir foi'göngu þeii’ra feðga, Ásgeirs heitins Sigurðssonar aðalkonsúls og Waltei’s heitins sonar hans. Var tilgangurinn sá, að koma upp og reka fiskimjölsverksmiðjur. Gerðist Walter heitinn fyrsti framkvæmdastjói'i félagsins og sinnti því starfi til dauðadags. En síðan hefir Einar Pétursson stórkaupmaður haft á hendi f ramkvæmdast j órn. F ormaður félagsstjórnar var Ásgeir Sig- urðsson fyrstu árin, en síðan hann leið Sigurður B. Sigurðs- son konsúll. Auk þess að reka verksmiðju í Reykjavík, stendur íélagið í nánu sambandi við h.f. Fiski- mjöl á Isafirði, þar sem rekin er verksmiðja. En aðalbækistöð félagsins er að Kletti við Reykjavik, þar sem það rekur stóra verksmiðju, og hefir reksturinn þar farið sívaxandi undanfarin ár. Fiskimjölsframleiðsla hefir tvenns konar tilgang, annars vegar að nýta úrgang, sem ann- ars mundi fara forgörðum. Hef- ir orðið mikill þjóðarhagur að nýtingu fiskibeina, auk þess sem fiskimenn hafa með þvi fengið aukinn arð afla síns. Hitt er að vinna úr úrgangnum nytjayöru, sem um skeið var allveruleg útflutningsvara og vel seljanleg framleiðsla. En jafnframt útflutningi sínum hefir félagið jafnán haft nánar gætur á sölumöguleikum inn- anlands og aukið sölu á fóður- og áburðarmjöli jafnt og þétt. Á síðari árum hefir það kom- ið berlega i ljós, að talsverður markaður hefir skapazt fyrir fóðurblöndur handa búpeningi. Ái'ið sem leið réðist Fiskimjöl h.f. þess vegna i að færa starf- semi sína inn á’ nýtt svið, með því að kaupa fóðurblöndunar- vélar og hefja fx-amleiðslu á al- hliða fóðurhlöndum. Var þetta gert fyrir orðastað og áskoranir fjölda bænda, sem góða reynslu höfðu haft af fóðurmjöli fé- lagsins og óslcuðu þess að fé- lagið tæki að sér að framleiða allar almennar fóðui’blöndur. 1 fyrrahaust var því hafizt handa um framleiðslu fóður- rnjöls undir vörumerkinu „Sól- ar-fóðurbætir“. Tók félagið þeg- nr að framleiða og selja sex teg- undir fóðurs: Sólar-kúafóður, Sólar-hænsnafóður, Sólar-hesta- fóður, Sólar-svínafóður, Sólar- beitarfóður og Sólar-i'efafóður. Fóðurþlöndurnar eru fram- lciddar úr ýmsum korntegund- um, fiskimjöli, síldarmjöli og fóðui'söltum, og útheimtir það talsverða nákvæmni, að bland- an sé rétt gei'ð og samkvæmt þeirri samsetningu, sem bezt hefir reynzt. Hefir félagið notið aðstoðar fæi'ustu sérf^æðinga í því skyni að ná sem nákvæm- asti'i og beztri blöndu í hverju tilfelli, en til grundvallar liggja langar rannsóknir á fæðugildi og bætiefnaþörf, ásamt prakt- iskri reynslu. Samsetning nær- ingarefnanna er í hverju tilfelli rniðuð fyrst og fi’emst við nær- ingarþörl' þeirra dýra, sem blönduna á að gefa, en einnig tekið tillit til aðbúðar, brúkun- ar og loftslags. Sala á fóðui’blöndum hefir aukizt mjög fram yfir það, sem í upphafi var ráð fyrir gert, enda hafa óumbeðið horizt með- mæli frá fjölda manns, sem blöndurnar hafa reynt. Það get- ur oi’ðið mikill sparnaður að jxví, þegar fram líða stundir, að geta hér á landi annazt fóður- blöndun fyrir allar tegundir bú- fjár, einkum þar sem ekki þarf að kvíða því að hörgull verði á fiskimjöli. „Sólar“-fóði'ið hefir í’eynzt pi'ýðilcgasti fóðurbætir. Af kúafóðrinu eru framleiddar tvær tegundir, A- og B-tegund, og hafa báðar sýnt ágætan ár- angur. Sarna er að segja um hænsna-, svína-, hesta- og beit- arfóður, þó að sala þess sé af eðlilegum ástæðum mildu minni en sala kúafóðurs. Refafóðrið hefir og reynzt vel og bætt úr brýnni þörf. Þá er þess ógetið, að fiski- mjöl hefir rutt sér mjög til í'úms við garðyrkju og túnrækt, síðan hörgull fór að verða á erlendum tilbiinuum áburði. Fiskimjölið samlagast fljótt jarðveginum og tekur efna- breytingum, sem reynast mjög hollar. M;) það vafalítið teljast, að í framtíðinni muni aukast mjög notkun þess til ræktunar. enda þótt aftur rýmkist um innflutning erlends tilbúins á- burðar. Það er hveri’i þjóð holla'st að búa sem bezt að sinu og nýta sem bezt alla fi’amleiðslu sína. 1 því efni nægir ekki að ein- blína á meginframleiðsluna, heldur verður að hafa sífellt op- in augun fyrir sem gagngerð- asti’i nýtingu alls, er til fellur. F iskirnj ölsf ramleiðslan hefir verið einhver lielzta grein þess- arar starfsemi, og reksturs- aukning hlutafélagsins Fiski- mjöls ber því ljósan.vott, að hér er rétt á málum haldið og stefnt í í’étta átt. 9
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Vísir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.