Vísir - 17.06.1944, Page 13

VÍSIR
ÞJÓÐHÁTlÐARBLAÐ
13
Stúdentagarðurinn gamli.
nienn búfræði-, fiskifræði- og.
iðnfræðideildar sitja þar enn
hver i sínu ríki, án þess að
mynda sérstaka deild innan liá-
skólans. Svo að enn hefir há-
skólinn ekki fengið fyrir þetta
fjárframlag sitt nema nafnið
tómt, atvinnudeild liáskólans.
Á þvi ári, sem þetta var að
gerast, varð háskólinn 25 ára
og lýsti próf. Guðm. Tliorodd-
sen, sem þá var rektor, í rekt-
orsræðu sinni, livað skólinn
hafði afkastað á þessum 25 ár-
um. 752 stúdentar höfðu þá inn-
ritazt við háskólann, en af þeim
voru 175 stúdentar enn við nám
eða að byrja á námi. Á þessum
25 árum liöfðu alls 402 stúdent-
ar lokið fullnaðarprófi, þar af
104 i guðfræðideild, 151 í
læknadeild, 124 í lagadeild og
17 í heimspekideild (norrænu').
Voru þá eftir alls 175 stúdentar,
er flestir höfðu lokið heimspeki-
prófi, en liorfið síðan frá há-
skólanum og snúið sér að öðrum
störfum, eða útlendingar, er
innritazt höfðu uin stundarsak-
ir.
Á þessu fyrsta júbilári há-
skólans urðu þau undur í sögu
hans, að veitingavaldið rcis gegn
tillögum lians, sem jafnan liafði
verið farið eftir, um skipun eins
embættis við háskólann. Út af
þessu reis mikill styiT og má um
það lesa í Árhók háskólans það,
ár, hls. 14. En allir háskólakenn-
arar litu svo á,’ sem hér væri
sker tur sj álf sákvörðunarréttur
háskólans, sem talinn er eitt
dýrasta hnoss hvers háskóla, og
mótmæltu því þessu alferli. Enn
hatrammari árás á sjálfsákvörð-
unarrétt háskólans var það, er
samkeppnispróf guðfræðideild-
ar var að engu liaft og öðrum
veilt emhættið en þeim, sem til-
nefndur var. Síðan hefir þetta,
sem helur fer ekki komið fyrir.
IV. Bygging háskclans.
Hallarvistin.
Fjárframlagið lil atvinnu-
deildar dróg ekki úr né seinkaði
neitt undirhúningnum undir
bygginguna né' hyggingu sjálfs
liáskólahússins,. sem allra augu
innan háskólans mændu nú til.
Enda fengum vér nú von hráðar
góðan mann til forustu, þar sem
próf. Alexander Jóhannesson
var, og kosinn til þriggja ára,
harðduglegur maður og hinn öt-
ulasti til allra framkvæmda. Var
þegar sýnt árið 1939, að við á
næsta ári myndum geta flutt í
liið nýja háskólahús, enda verk-
inu hraðað, sem mest mátti,
sökum hins yfirvofandi stríðs og
vaxandi dýrtíðar. Skall liurð
nærri liæli, en tókst þó svo, að
ekki varð mikið fjárliagslegt
tjón að, enda flest allt fyrir-
fram pantað eða þegar fengið.
Var húsið fullbúið um haustið
1940 og vígt með mikilli viðhöfn
og þátttöku almennings 17. júni
það sama ár.
I uppliafi ræðu sinnar, er
Ivennsla hófst um haustið, mælt-
ist rektor á þessa leið:
„Mér er sérstök ánægja að
því að bjóða yður velkomna í
dag, er liin fyrsta árlega há-
skólaliátíð fcr fram í þessari
veglegu byggingu. Vér vonum,
að hún mcgi standast storma
tímans um langt skeið, og að
hér spretti gróður andans í
skjóli hinna sterku múra, og að
þessi stofnun megi verða höfuð-
virki íslenzks sjálfstæðis og
menningarlífs“.
Ennfremur mæltist honum á
þessa leið: „Vér fögnum þeirri
þróun, er orðið liefir í sögu liá-
slcóla vors á hinu slutta ævi-
skeiði hans. Vér fögnum því, að
unn4 hefir verið að koma upp
stúdentagarði, rannsóknarstofu
læknadeildar, atvinnudeild og
þessari höfuðbyggingu. Þessi
verkefni eru nú leyst, en önnur
ný taka við, og þau öfl, sem
störfuðu að lausn þessara mála,
munu nú leysast úr læðingi og
geta snúið sér að viðfangsefnum
fram tíðarinnar. Byggingarmál-
in munu nú lögð til hliðar,
þangað til um hægist, en há-
skólinn hefir þegar markað
stefnu sína á ókomnum árum,
m. a. um byggingar kennara-
íhúða og nýs stúdentagarðs,
þegar þörf gerist. Samhliða
þessu ylra sköpunarverki hefir
liin innri sköpun þróazt á und-
anförnum árum. Rannsóknar-
stofa læknadeildar hefir mikils-
verð störf með höndum, ekki
sízl i þágu íslenzks landbúnaðar,
og er nú orðin ómissandi liður
í íslenzkum þjóðarhúskap. Hef-
ir hún eflzt og skapazt fyrir öt-
ula forgöngu og dugnað núver-
andi forstöðumanns. Atvinnu-
ydeildin er skemmra á veg kom-
in; en þar eru nú gerðar merki-
legar rannsóknir og ótal verlc-
efni híða hennar á ókomnum
árum. Allt líf þjóðar vorrar hef-
ir frá öndverðu verið harátta
við náttúruöfl, harátfa við sjó-
inn og harátta við moldina. Þjóð
vor hefir á undanförnum árum
unnið stórsigra i haráttunni við
Ægi. Vér íslendingar erum
langmesta fiskiþjóð í lieimi,
miðað við íhúatölu. Flestar
framfarir síðustu áratuga hafa
orðið fyrir gull það, er sótt hef-
ir verið í greipar Ægis og undir
forystu vísindalegra rannsókna
mun lialdið áfram á þessari
hraut. í baráttu við moldina
hefir orðið minna ágengt. Er-
lendur vísindamaður liefir ný-
lega sagt, að svo virðist sem í
þessaxá viðureign nxanns og
nxoldar á íslandi, hafi moldin,
fraixx að þessum tínxa, hoi’ið
sigur af hólmi. I landhúnaði
stöndum vér enn langt að halci
öðrxxm þjóðum og ótal verð-
mæti i jörðu liafa enn ekki verið
hagnýtt, þótt nú rofi fyrir nýj-
unx degi. Landið er að mestu ó-
nunxið, eix ný landnámsöld er
hafin. Til þessarar haráttu, að
gex-a sér jörðiixa undirgefna, að
drotlna yfir auðæfum sjávar, að
sigrast á andstöðu loftsins, eruð
þér kvaddir, ungu stúdentar, er
eg í dag hýð velkomna. Stai’fið
er margt, og því er það ósk há-
skólans, að hver og einn geti
húið sig undir lífsstarf silt á þvi
sviði, er liann finxiur hæfileika
sina nxesta. Fjölbreytni háskóla-
náixxs er jafn-æskileg og marg-
breyttar tegundir fæðu til við-
halds líkanxanum. Á þessum
tíinum liins nýja landnáms er
nxeiri þörf á nxönuum með hag-
nýtri þekkingu á öllum vex’kleg-
urn sviðunx en á fræðigreinum
þeirn, senx stundaðar hafa vex-ið
áðux’, þótt þær séu einnig nauð-
synlegar. Vér fögnum þvi, að
lxafin hefir verið kennsla í vei’k-
fræði, og biðum þess, að reynsl-
an skeri úr um framtið þessarar
fræðigrcinar við lxáskólarm.
Kennsla i viðskiptafræði inun og
hráðlega verða lögð undir há-
skólann. Er sú hreyting eðlileg
og sjálfsögð, enda eindregin ósk
allra stúdenta þeirra, er þessi
fræði lesa. Tungumálanám mun
þroskast við háskólann á næstu
árurn og er nú í fyx-sta skipti
veitt kennsla í suðurlandamál-
um, xtölsku og spænsku. Eftir
nokkur ár vonunx vér, að
kennsla í náttúruvísindum vcrði
tekin upp, og gerl er ráð fyrir
kennaradeild. Er því fyrirsjáan-
legt, að þessi stofnun mun enn
taka miklunx hreytinguni á
næstu árum.“*)
Ýmsir þeirra, er voru við-
staddir háskólavígsluna, létu l>á
skoðun í ljós, að liáskólabygg-
ingin nxyndi fvrst unx sinn
reynast full-stór þeinx litla vísi,
*) Sbr. Árhók liáskólans,
1940, hls. 3—5.
Stúdentagarðurinn nýi.
4