Vísir - 17.06.1944, Qupperneq 78

78
VÍSIR — ÞJiÓÐHÁTÍÐARBLAÐ
stöðvar þessar niiklu betur út
en nú er, og jafnframt að fjölga
þeim.
Starfssvið' slíkra stöðva þarf
að víkka mjög. Við hverja
heilsuverndarstöð þarf helzt að
starfa sérstakur læknir eða
læknar, með sérmenntun. Þeir
eiga að geta leitað uppi berkla-
smitbera, og einnig að hafa
nauðsynleg tæki til ítarlegra
krabbameinsrannsókna, því líf-
ið veltur á því, í liinni hörðu
baráttu gegn krabbameinum, að
geta aðgreint sjúkdóminn á
fyrstu stigum veikinnar. Slíkar
stöðvar eiga einnig að taka að
sér kynsjúkadómavarnir, og
bólusetningar gegn farsóttum.
Enn má telja til starfsemi
slíkra stöðva varnir gegn hinni
illkynjuðu glaukomblindu,
slysavarnir og varnir gegn
taugabilunum og geðsjúkdóm-
um. Leiðbeiningar um kynferð-
ismál, þungunarvarnir, varnir
gegn óæskilegum getnaði.
Þá ættu stöðvar þessar að
hafa með höndum mæðra- og
ungbarnavernd, og ekki sizt
alþýðufræðslu um heilbrigðis-
mál. Hér er svo þýðingarmikið
og margþætt starf um að ræða,
að búast má við að njóta þurfi
hjálpar margra sérfróðra lækna.
Mun hér reynast sem oftar,
að meira sé um vert að fyrir-
byggja sjúkdóma, en að lækna
þá, eftir að þeir hafa náð sér
niðri. Störf slíkra stöðva sem
þessara, þarf einnig að ná til
yfirlits með matvælum, rann-
sóknum á þeim og leiðbeining-
um fyrir fólkið, og stjórnarvöld
landsins. Við stöðvarnar þurfa,
og eiga, að vinna menn, með
tækni og fræðilega menntun á
ýmiskonar rannsóknum, ekki
sízt á sviði matvæla. Þessir
menn eiga að vera færir um að
leiðbeina með hvernig t. d. á að
framleiða mjólk og mjólkuraf-
urðir, til þess að efni þessi komi
að sbm mestum notum. Og þess
vegria þarf vel að vanda til
slikra manna, svo þjóðin viti og
trúi, að mark megi taka á orð-
um þeirra. I þessu landi hefir
undanfarið borið of mikið á því,
að allskonar lýður, sérkreddu,
og jafnvel stjórnmálaburgeisar,
hafa snúizt algjörlega öndverðir
gegn skynsamlegum ráðlegging-
mn, sem raunar allsstaðar eru
viðurkenndar, aðeins af þeim á-
stæðum, að þær skoðanir komu
í bág við augnablikshagsmuni
vissra stétta. Slíkt verður að
fyrirbyggja í hinu nýja lýðveldi.
T. d. hefir það verið goðgá í
þessu landi, að minnast á að fai’-
ið væri eftir alþjóðareglum með
framleiðslu og hirðingu mjólk-
ur. Það hefir einnig verið goð-
gá að minnast á það, að þjóð
þessi hafi verið stórkostlega
svelt hvað snertir grænmeti og
ávexti á undanförnum árum.
Hinar væntanlegu heilsu-
verndarstöðvar eiga að ákveða
hversu mikið þessi þjóð á að
flytja inn af matvælúm árlega,
hverjar tegundir, og gefa leið-
beiningar um hvernig bezt sé
svo hægt að hagnýta mítvælin,
útlend sem innlend.
Eg álít að það sé höfuðnauð-
syn að slíkar heilsuverndar-
stöðvar séu reistar hið fyrsta,
og má vel vera að verksvið
þeirra geti orðið miklu víðtæk-
ara en hér hefir verið lýst. Þessi
þjóð á, og hefir vissulega ráð á
því, að setja sér stór takmörk.
Það nær engri átt, að hér séu
hendingar látnar ráða öllum
hlutum, eða að allskonar menn,
sfem því miður hafa margir
hverjir sára litla þekkingu til að
bera, gangi í fararbroddi með
mál, sem geta í einu vetfangi
ráðið örlögum þjóðarinnar til
hins verra. Og það er hart að
þurfa að viðurkenna, að annað
eins þjóðarböl og fjárpestin
mikla, sem nú og i náinni fram-
tíð drepur sauðfé landsmanna i
hrönnum, skuli flæða yfir land-
ið, mestmegnis vegng þess, að
hér hafa verið til og eru til
menn, sem •fyrirlíta alla sér-
menntun. Hið unga lýðveldi
þarf fyrst og fremst að taka vís-
indin í þjónustu sína, og það
sem fyrst.
Af þessu stutta yfirliti sést, að
okkur hefir farið prýðilega úr
hendi allt, sem snertir heilbrigð-
ismál og heilbrigðisvamir. Á
betra verður vart kosið, og eg
held því fram, að einmitt svo
hafi farið vegna þess, að um það
verður eigi deilt, að það lán hef-
ir fylgt þessari þjóð, frá því að
við tókum heilbrigðismálin í
oklcar hendur, að afburða-dug-
legir og vel menntaðir læknar
hafa starfað að málum þessum
og tillögur þeirra venjulega ver-
ið teknar til greina.
Færi betur að svo gengi á sem
flestum sviðum, að hæfustu
mennirnir verði látnir ráða, en
eklci pólitískir skýjaglópar, sem
alltof oft hafa þvælst fyrir góð-
um málum síðustu áratugina.
Aðalheimildir:
Vilmundur Jónsson: Skipun
heilbrigðismála á Islandi.
Sveinn Pálsson: Ævisaga
Bjarna Pálssonar.
Heilbrigðisskýrslur.
V átry ggingaf élagið
The Liverpool & London & Globe
I júní í fyrra opnaði þetta
heimskunna vátryggingafélag
vátryggingaskrifstofu í Hafnar-
stræti 10, undir stjórn Einars
Péturssonar, aðalumboðsmanns
félagsins á Islandi. Þá voru lið-
in 107 ár frá því er félagið
var stofnað í Liverpool undir
nafninu „The Liverpool Fire
and Life Insurance Company“.
Þá voru sjóðir þess samtals
240.000 krónur, og fyrsta starfs-
árið greiddi það 27 þús. kr. í
skaðabætur. Sjóðseignin er nú
yfir 700 milljónir króna, og ár-
legar bótagreiðslur nema nú
þúsundfaldri þeirri upphæð, er
fyrsta árið var greidd.
Félaginu óx brátt fiskur um
hrygg, og árið 1843 keypti það
stórt vátryggingafélag, og var
nafni þess þá breytt í „The Liv-
erpool and London Fire Insur-
ance Company“ og um leið sett
upp skrifstofa í London. Vex
svo félagið enn til 1864 ,en þá
gerist það, að það sameinast
„The Globe Insurance Com-
pany“, en það félag hafði Sir
Frederick M. Eden, langalang-
afi Anthony Edens utanríkis-
ráðherra, stofnað árið 1824.
Þannig varð hið núverandi nafn
þessa félags til, „The Liverpool
& London & Globe Insurance
Company Limited“. Tók félagið
þá við skrifstofubyggingu
Globe-félagsins í London, nr. 1
Cornhill. Er það aðeins stein-
snar frá Englandsbanka, og er
þar talið hæst lóðaverð á fer-
feti í öllum heiminum. Samt
sem áður er Liverpool-skrif-
stofan í nr. 1 Dale Street í öll-
um atriðum aðalskrifstofa fé-
lagsins, enda er það hið eina af
meiriháttar vátryggingarfélög-
um Breta, sem aðalskrifstofu
hefir utan Lundúna.
Það getur verið fróðlegt að
athuga hina risavöxnu veltu
slíkra stórfélaga, þótt ekki sé til
annars en að furða sig. Til dæm-
is hefir félagið greitt hátt á
sjöttu billjón króna i skaðabæt-
ur frá því, er það var stofnað,
og nemur það eitthvað yfir 100
krónum á mínútu hverri alla
sólarhringa frá stofndegi, og
voru þó bæturnar ekki háar
fyrstu árin, en hafa vaxið því
meir er fram liðu stundir.
Aðalumboðið á Islandi tekur
að sér allar almennar vátrygg-
ingar, nema bifreiðatryggingar,
fyrst um sinn. Þessar trygging-
ar eru: sjó- og stríðstrygging-
ar, brunatryggingar, reksturs-
stöðvunartryggingar, slysa-
tryggingar og líftryggingar.
Síðan verður eftir atvikum bætt
við öðrum tryggingum. Leggur
aðalumboðið mikla áherzlu á
trygg og áreiðanleg viðskipti,
enda hefir félagið varnarþing í
Reykjavík, en til tryggingar
fyrir vátryggjendur eru að
sjálfsögðu hinir miklu og
tryggu sjóðir félagsins um heim
allan.
Þá er það ekki lítils virði, að
aðalumboðið hefir ekki einungis
umboð til að gefa út trygging-
arskírteini, heldur er því einnig
heimilað að ganga frá tjónlcröf-
um og gera þær upp. Það er
mjög veigamikið atriði fyrir þá,
sem tryggðii' eru og fyrir tjóni
verða, að fá uppgjör samstund-
is og tafarlaust, í stað þess að
þurfa kannske að bíða lengri
eða skemmri tíma eftir upp-
gjöri frá útlöndum. En jafn-
framt því að hafa með höndum
uppgjör tjóna frá „The Liver-
pool & London & Globe“, hefir
aðalumboðið einnig umboð fyr-
ir tjónuppgjör af hálfu annara
mikilla vátryggingarfélaga, svo
sem „Thames & Mersey Marine
Insurance Co.“, „The Central
Insurance Co.“, sem bæði eru í
Liverpool, „Gompania Nacional
de Seguros“, „La Britannicca“ í
Santiago, „Star“-félagið í New
York, „Federal Union Insur-
ance“ í Chicago og „Bombay
Fire and General Insurance Co.“
í Bombay. Það eru mikil þæg-
indi fyrir viðskiptamenn, að fá
tjón uppgerð hér á staðnum. En
þó er sá hagur þeirra sennilega
hvað mestur, að eiga skipti við
eitt öflugasta vátryggingarfélag
heimsins, því að þar er öryggið
rnest, sem eignir eru mestar.