Vísir - 17.06.1944, Qupperneq 115

115
Um verzlun og framtak.
Framh. af bls. 16.
tir af siglingum á vegum ann-
ara þjóða, likt og frændur vor-
ir, Norðmenn.
Eg hefi í fáum dráttum
hrugðið ljósi yfir örfá atriði úr
fetháfnaþróun þjóðarinnar siðan
1874. Af ásettu ráði hefi eg kos-
ið að forðast tölur og töflur eft-
ir því sem föng voru á, til þess
að þreyta ekki lesandann, enda
er nóg að láta . staðreyndirnar
vir athafnalífinu sjálfu tala sínu
máli.
Aldrei áður i sögu landsins
hefir ein og sama kynslóðin lyft
svipuðu Grettistaki og sú, er
tók við stjórnarskránni 1874,
stórhugur hennar og sjálfstæð-
isvilji bar frarn til sigurs þær
árum — einnig hér á landi.
Hversu þau verða af höndum
leyst, veltur einkum á tvennu:
Annars vegar því, að kirkjunn-
ar menn þekki sinn vitjunar-
tíma og beiti hæfileikum sínum
og orku einhuga að endurreisn-
arstarfinu; liins vegar því, að
þjóðin sjálf styðji kirkjuna í
hverju góðu og þörfu áformi
og verki.
hugsjónir, sem landinu eru dýr-
mætastar og byggði sjálfstæð-
inu hinn efnalega grundvöll,
sem nauðsynlegur er, ef það á
ekki að vera nafnið tómt.
•
Arfur Islendinga í dag er
stærri og fjölþættari en arfur
nokkurrar kynslóðar, er lifað
hefir á landi hér frá því 1264
og jafnvel stærri en sá arfur,
er þjóðveldistímabilið nokkurn
tíma skilaði sinum börnum.
Er því ekki eðlilegt, að vér
drúpum höfði eitt andartak í
virðingu og aðdáun á þeirri
kynslóð þessa lands, sem ótrauð
reið á brattann og urnskóp át-
vinnuhætti þjóðarinnar frá
frumstæðum og hálfsteinrunn-
um atvinnuformum yfir í ný,
glæsileg og stórvirk form, sem
samræmast þeim óskurn, er
kynslóðirnar hafa átt alla tíð,
en aðeins sem draumsýn: ósk-
unum um útrýmingu skortsins.
Og enn verða einskonar þátta-
skipti í sögu þessarar þjóðar.
Sex hundruð og áttatíu árum
el'tir sjálfstæðisafsal vort, end-
urheimtum vér það í dag að
fullu. Gerum oss ljóst, að vandi
fylgir vegsemd hverri, og leggj-
umst á eitt að halda áfram ó-
tr'auðir á þeirri glæstu braut,
er oss liefir verið rudd af vöku-
mönnum þessa lands. Tiniinn er
scnv beljandi árstraumur og sú
mínúta, sem nú liður hjá, er
horfin út í haf tímans að vörmu
spori, og þannig er lífið sjálft.
Það, sem var fullkomið í gær,
kann að verá úrelt í dag; vél,
sem innir af höndum stórfeng-
legt verk, getur orðið úrelt á
einni nóttu. Þetta verðum vér
að gera oss ljóst. Vakandi og
sofandi verðum vér að fylgjast
með straumi timans og megum
aldrei eitt andartak missa sjón-
ar af framþróuninni sjálfri. Vér
erum lítil þjóð í samkeppni við
margar og stórar þjóðir, sem
hafa efnalegar kringumstæður
betri en vér til að vekja athygli
á sér í samkeppninni um mark-
aði. Mark vort verðum vér því
allar stundir að setja hærra en
aðrir, nafnið Island verður að
vera ótvíræð trygging, hvar sem
er i heiminum, fyrir fyrsta
floklcs vörugæðum, því að á því
veltur brautargengi þessarar
þjóðar, sem á tilveru sína í rík-
ara mæli en flestar, ef ekki all-
ar, þjóðir undir hagkvæmum
skilyrðum utanríkisverzlunar.
Þjöðin "héfir eignazt verzlun-
arstétt, sem tekizt hefir að færa
• sér i nyt reynslu nágrannanna
á ótrúlega stuttum tíma, og sem
hefir sýnt það, þrátt fyrir mjög
breytilegar og iðulega erfiðar
ytri kringumstæður, að hún er
hlutverki sínu vaxin: að selja
og kaupa fyrir liönd þjóðarinn-
ar. En þessi stétt verður að
njóta óskiptrar aðstoðar lands-
manna sjálfra, hvað snertir
vöruvöndun og vörugæði; setji
verzlunarstéttin hins vegar
noklcru sinni marldð of lágt,
verður almenningur í landinu
að láta það skína við sólu á ný.
Látum það sannast til allra
endamarka þessa heims, að
sjálfsforræðið sé undirrót allra
heilla.
Úr annálum.
1 72 9rí
Þann 20. Januarii, sem var
föstudagskveldið fyrsta í þorra,
og nóttina eftir, kom stórkost-
legt sjóarflóð og yfirgangur,
með sunnan- og' útsunnan-
stormi, hér um vestursveitir,
lielzt um Breiðafjörð og hans
eyjar, braut hús og lijalla, yfir
40 skip og báta, fordjarfaði tún,
lendingar, eyjar og engi, og
uppfyllti með grjót, sand og sjó-
arbrúk. Misstu margir vestur í
eyjum matarföng og annað
nauðsynlegt úr útilijöllum.
BURSTAGERÐIN.
Eitt af sérstæðustu iðnfyrir-
tækjum þessa lands er „Bursta-
gerðin“, sem var stofnsett af
Hróbjarti Árnasyni árið 1930.
Það var að visu engin lilvilj-
un, að þetta fyrirtæki tók lil
starfa, þvi reyndin var sú, að Is-
lendingum, sem sjálfstæðri þjóð,
var það nauðsyn ein, að eignast
framleiðanda á þessu sviði sem
öðrum, og það tókst.
Eins og allt annað voru byrj-
unarörðuleikarnir þungir í
skTTúti, því erlenda samkeppnin
var reiðubúin til hyerskonar á-
tfeka, en seigla Islendingsins bar
að lokum sigur af hólmi og
horfir nú með gleði yfir farinn
veg og gerir sér góðar vonir
um ‘framtíðina. Þanhig liafði
„Burstagerðin“ á fáeinum árum
yfirunnið erlenda samkeppni og
um leið boðið íslénzku þjóðinni
upp á vöru, sem er að öllu leyti
sambærilcg við allan erlendan
iðnað af sömu tegund. Með
Jjessu hafði Hróbjartur unnið
sigur íslenzku þjóðinni til
lianda.
„Burstjagerðin“ byrjaði þegar
í stað, er liún tók til starfa,
að búa til allar algengar bursta-
tegundir, sem eru það margar,
að allt of langt yrði hér upp
að telja, og 4—5 árum seinna
var byrjað að búa til málning-
arpensla. Starfar fyrirtækið á-
vallt á þeim grundvelli, að fram-
leiða allt sem nauðsynlegast má
kalla í burstaiðninni, og hefir
tekizt mæta vel.
Hefir „Burstagérðin“ á síðari
árum fengið fullkomnari vélar
til uniráða og er nú fremsta og
stærsta fyrirtæki í þessari iðn
hér á landi.
1 sambandi við Burstagerðina
ber að geta þess, að árið 1940
var stofnað hér i liæ verkstæði
af Hróbjarti Árnasyni og Þór-
steini Bjarnasyni.
Verkstæði þetta starfar að
því að framleiða burstatré,
vegna þess, að eftir að stríðið
skall á stöðvaðist innflutningur
þeirrar vöru. Verkstæðið fram-
leiðir eingöngu burstatré handa
Burstagerðinni og Blindraiðn.
L A U G.AV.E G
REYKJAVÍK
96.