Skírnir - 01.12.1912, Page 18

30S
Skáldspekingurinn Jean-Marie-Guyau.
hann bók sína á þessum orðum: »Síðasti sársauki vor
er einnig síðasta ráðgátan*. Þar átti hann vitanlega við
dauðann. Og nú er bezt að lokum að segja frá því,
hvernig hann varð sjálfur við honum. En þar fer eg
eftir frásögn stjúpföður hans.
Guyau þjáðist öll síðustu ár æfi sinnar af brjóstveiki,
og hún dró hann loks til dauða á bezta aldri. Menn
höfðu raunar ætlað honum lengra líf, því að hann naut
hinnar beztu aðhlynningar og alt virtist leika. í lyndi fyrir
honum. En sjálfur vissi hann vel, hvert stefndi, einkum
eftir að hann var búinn að iiggja síðasta hálfa árið.
Aldrei lét hann þó neitt á sér finna og duldi ástvini sina
þess, hvernig ástatt var. Svo var það kvöld eitt í lok
marzmánaðar 1888, að kraftar hans voru að þrotum
komnir. Hann var máttfarnari en hann átti vanda til,
og um miðnæturskeiðið voru ástvinirnir kvaddir að dán-
arbeði hans, stjúpfaðirinn, sem orðinn var andlegur faðir
hans, móðirin, sem hann unni mest, og eiginkonan. En
barn hans á 4. ári svaf andvaralaust í hliðar herberginu.
Hann brosti við ástvinunum eins og hann átti vanda til
og sagði: »Eg hef barist vel«. Og svo bætti hann við
litlu síðar: »Eg er ánægður, fyllilega ánægður«. Siðan
bilaði röddin hann, en alla blíðu sínu lagði hann inn í
síðasta handtakið, sem hann gaf móður sinni, og þvi
slepti hann ekki fyr en hann dó. Hann dó á skírdag,
en var grafinn páskadagsmorgun. Og nú hvílir hann suður
við Miðjarðarhaf á einni af hæðunum í nánd við Mentónu,
þar sem hann hafði dvalið öll síðustu ár æfi sinnar og
fært í letur allar fegurstu hugsanir sínar. Hefir honum
verið reistur þar bautasteinn og má lesa á honum þessi
minningarorð og »trúarjátningu« hins látna:
Jean-Marie-Guyau
heimspekingur og skáld
dáinn 33 ára að aldri 31. marz 1888.