Skírnir - 01.12.1912, Blaðsíða 68

356 Nokkrar athuganir um íslenzkar bókmentir á 12. og 13. öld.
eftir í jarteinabókinni, og það því siður, sem jartein þessi
var tengd við nafn jafn mikilhæfs manns sem Halls
Gissurarsonar. Þessi einkennilega úrfelling virðist mér
benda ótvírætt á, að Hallur Gissurarson sé einmitt
höfundur Þorlákssögu hinnar yngri. Hins vegar er
jartein, sem snertir Magnús Gissurarson bróður hans, tekin
svo að segja orðrétt úr eldri sögunni í hina yngri (sbr.
Bisks. I, 117—118, 306). Að eins er því bætt við í yngri
sögunni, sem vantar í hina eldri, að Magnús haíi siðan
verið biskup í Skálholti. Og sýnir það meðal annars, að
eldri sagan hefir verið skrifuð, áður en hann varð biskup,
eins og sýnt hefir verið fram á, en yngri sagan, eftir að
hann varð biskup, eða eftir 1216, þótt þetta geti auðvitað
verið viðbót síðari afritara. En Magnús biskup mun ekki
vera höfundur sögunnar. Það var engin ástæða fyrir
h a n n að sleppa jarteininni um Hall bróður sinn, miklu
fremur til að sleppa alls ómerkri og fánýtri jartein, ef
jai'tein skyldi kalla, er nafn hans sjálfs var tengt við (að
ær hans struku til fjalls, líklega eftir fráfærur(l), en skil-
uðu sér aftur við áheitið(!)).
Það mun láta nærri, að Þorlákssaga hin yngri sé ekki
rituð fyr en um 1225—1230, eins og fyr er getið. Á niður-
lagi 25. kap. (Bisks. I, 293) sést, að hún er rituð eftir lát
Sæmundar Jónssonar í Odda 1222. Er því sennilegast, að
Hallur ábóti hafi ekki lokið sögunni, og ef til vill ekki
byrjað á henni, fyr en hann var kominn að Þykkvabæ í
Veri, hinum forna aðseturstað Þorláks hins helga. Þess
mætti geta til, þótt eg vilji ekkert um það fullyrða, að
hann hafi einmitt kynzt hinni eldri Þorlákssögu á Helga-
felli, meðal rita Ketils ábóta Hermundarsonar, fyrirrenn-
ara síns þar, er eg ætla höfund hinnar eldri sögu. En það
er auðvitað ágizkun ein og ekkert frekar.
Samkv. líkindum þeim eða ástæðum, sem hér hafa færðar
verið fyrir því, hver sé höfundur Þorlákssögu hinnar yngri,
hika eg ekki við að fullyrða, að Hallur
ábóti Gissurarson sé einmitt höf. hennar,
því að það liggur við, aðþað sésvoskýrt