Skírnir - 01.12.1912, Qupperneq 47

Trúin á moldviðrið.
asó-
En miðlungsmennirnir hafa líka á annan hátt kunnað
að gera sér mat úr moldviðrinu, og það er með því a&
s k ý r a moldviðri þeirra sem komin var hefð og álit á,
Þegar talið er víst að einhver merkileg hugsun sé fólgin
í því sem virðist óskiljanlegt, þá verður hlutverkið að
finna þessa hugsun, og það talið jafngilt merkilegri upp-
götvun. Nú kemur einhver fram með skýringu. Hann
stendur þá svo vel að vígi, að litlar líkur eru til að skýr-
ingin verði hrakin, því það sem í sjálfu sér virðist mein-
ingarlaust, getur eins vel þýtt þetta eins og hitt. En
þeir sem ráðast á skýringu þessa manns, standa jafnvel að
vígi, því þeir verða ekki hraktir heldur. Og hve lengi
sem þeir heyja sín Hjaðningavíg, þá má enginn í milli
sjá, hver betur hefir. En smám saman bætist grein við
grein og bók við bók, allar óhrekjandi, af því að enginn
veit í rauninni hvað um er barist. En sá sem skrifar
bók sem enginn getur hrakið, verður brátt frægur maður,
einkum ef hann hefir vitnað í marga rithöfunda og þannig
lagt þeim þá siðferðisskyldu á herðar, að nefna sig aftur
þegar þeir rita eitthvað. Eins og hver maður sér, er því
ólíkt auðveldara að skrifa um eitthvert moldviðri, heldur
en t. d. að rannsaka eitthvert fyrirbrigði náttúrunnar, því
þar má löngum gera tilraunir sem færa sannanir á þá
skoðun sem haldið er fram, eða sýna að hún sé röng, svo-
þar er ekki svo auðvelt að vaða elginn að ósekju.
Moldviðrið getur þó haft eitt gott í för með sér, ef vel
vill til. Það getur orðið til þess, að þeir sem við það
fást, ef það eru vitrir menn og hugmyndaríkir, detti niður
á einhverja hugsun sem ekki hefði fæðst að öðrum kosti.
Því óljós orð geta sett ímyndunarafiið í hreyfingu og ef
til vill lyft því svo hátt að ný útsjón fáist, eins og stökk-
maðurinn stekkur hærra af lyftiborðinu en af steingólf-
inu. En þar með er auðvitað ekki víst að þessi nýja
hugsun hafi »legið í« moldviðrinu. Flestir menn kannast
við rúnirnar á Rúnamó. Þessi Rúnamór var flatur klettur
austur í Bleking í Svíþjóð. Á honum voru einkennilegar
rispur, og gömul sögn var, að þessar rispur væru rúnir,