Fjölnir - 01.01.1844, Page 62

62
son1 og Stefán landfógeti Gunlögsen, sem bætzt höfðu
við i fjelagskapinn. Með póstduggunni rituðu fjelagsmenn
kunningjum sínum á Islandi um fetta efni. 5ar á ofan
I yfirliti j)v/, er stcndar á opnunni lijer að framan, er andvirði
vínfanganna rciknað á þessa leið : Andvirði brennivínsins er tekið
eptir verzlunarskrám sýslumannanna, en þær eru aptur samdar, að
andviröi varningsins til, eptir sögn kaupmanna. Af koníaki og
rornrni og púnsextrakt er potturinn gjörður á 48 sk. og vínpottur-
inn á 40 sk. af allskonar víni, en j>ar sem vínið liefur verið flutt
í flöskum, er flaskan gjörð á 48 sk. jietta andvirði mun í raun
og veru vera miklu minna enn það, scm ausið liefur verið út til
vinfanga; því í fyrsta lagi er ekki að vita, nema vínföngin, scm
flutt eru í sumar sýslur, sjeu meiri, enn til er tekið í verzlunar-
skránum. Kunnugur maður fullyrðir t. a. m., að milli 70 og 80
tunnur af brennivíni hafi verið fluttar undanfarin ár í eina verzlun
á Isafirði; en í verzlunar7skránum eru ekki nefndar nema hjer
um bil 100, tunnur í allri Isafjarðar sýslu, og er þó mcir cnn ein
verzlun á Isafirði sjálfum, og þar að auk tveir aðrir, verzlunar-
staðir í sýstunni, að ótöldum lausakaupmönnum. I öðru lagi
mun andvirði vínfanganna heldur vera talið of lítið, enn of mikið;
því það er t. a. m. anðvitað, að ekki hefur hver af þeim 120,508
pottum af brennivíni, sem fluttir voru til Hafnarfjarðar, Kjeflavíkur og
Snæfellsness-sýslu, verið seldur á 14 sk., eins og hjer er reiknað,
þá verðið á brennivíninu hafi verið 14 sk. um stuttan tíma. Mest
af því víni, sem í flöskum er ílutt, mun lika vera dýrra, enn 48
sk. hver flaska. Allt fyrir það sjá menn þó, að keyptar hafa
verið brennivínstegundir, eptir þessum reikningi, fyrir hjer um bil
70 þúsundir rdd. eitt ár, og úþarfa vín fyrir 5 þúsundir, (því
liálft þriðja þúsund rdd. er miklu meira enn nægir til að kaupa
fyrir vín til altarisgöngu og annars þarfa), og þessar 75 þúsundir
má vel gjöra að 90 þúsundum, þú ekki sje horft á annað, cnn
að andvirðið í yfirlitinu hjer að framan mun vera gjört of lítið.
En þegar menn gæta þess, hvernig drukknir menn láta hafa af
sjer í kaupum og sðlum, og hvílíkan úþarfa menn glæpast á að
kaupa, þcgar þeir eru ekki með öllu viti, þá fer skaði landsins
að verða nokkuð meiri enn 90 þúsundir rdd. á ári. Já er þó
enn eptir það, sem ckki er minnst í varið, og það eru allar þær
verkatafir, sem brennivínsdrykkjan veldur, og öll sú hnignun
likamans og allt það manntjón, sem af henni leiðir. En ef fara
ætti að meta allt þetta til peninga, verður skaði landsins á ári
hverju ekki að eins 120,000 rdd., heldur miklu meiri. Og fyrir
allan þenna skaða tekur landið ekkjert í aðra hönd, nema óham-
ingju cina; því áfengir drykkir eru í því ólíkir flestum öðrum
óþarfa, sem kallaður er, og optast er þú til cinhvers nýtur, að
þeir eru til einskis annars cnn eymdar og ófagnaðar. Við allt
þetta bætist, að brennivínsdrykkjan er allt af að fara í vöxt, og
hlýtur að gjöra það cptir eðli sínu, nema menn taki upp það eina
ráðið, sem til er að kefja hana — fullkomna bindindi.
') Hann dó um nýár í vetur.