Fjölnir - 01.01.1844, Page 126

126
anum. 3>a5 hefur verið sngt, að cf menn Ijetu ekki ábú-
endur jardanna eiga kost á að telja jarðartíundina með
lausafjártíundinni, þá mundu menn bægja mörgum góðum
manni frá kosningum við sjáfarsíðu f)ar sem lítil lausa-
Ijártíund er; en í rauninni sanna menn ekki annað með
Jrví, enn f)að sem þeir vildu ekki bafa sannað, að f)að
er ekki rjett að binda kosningarrjettinn við nokkra fjáreign.
Aptur á móti mundi f>að valda miklum órjettindum, ef
jarðartíundin ætti að veita ábúandanum kosningarrjett, að
svo margar jarðir hafa tíundarfrelsi, svo að þeir menn,
sem á slíkum jörðum búa, fengju ekki kosningarrjett jafnt
hinum, sem búa á þeim jörðum, sem tíundaðar eru. Oss
sýnist f)ví rjettast, að eigendur jarðanna hafi kosningar-
rjettinn, og ætlum vjer það þuríi ekki að valda miklum
vandkvæðum, ef rjett er að farið. Á Islandi munu menn
óvíða eiga hús, svo nokkru verði nemi, utan þeir eigi
landið undir, nema í kaupstöðum, og því hafa húsin
hingaðtil ekki verið talin til tíundar, en þó sýnist oss að
þau ættu að veita kosningarrjett. En þó menn komi sjer
saman um, hverjar eignir sjeu rjettur kjörstofn, er eptir
að kveða á, hversu mikil eign sú skuli vera, af hverju
sjer, sem veiti kosningarrjett. Jegar menn líta þá fyrst
á lausafjártíundina, hafa menn lengi haft þar nokkurs-
konar takmark, sem miklu hefur ráðið um stöðu eigandans
— skiptilíundina, sem kölluð er, eða 5 hundraða eign.
Hjer á það við, þegar á skal kveða eignarupphæðina, að
gæta þess, að rnenn bægi ekki of mörgum frá kosning-
unum, og oss sýnist þá, að menn geti ekki tekið til
meiri lausafjáreign enn 5 hundraða, nema menn hirði litið
um, þótt þeir svipti þingið mörgum góöum kjósanda, en
margan einstakan mann rjetti hans, og veiki elsku þjóð-
arinnar á alþingi sínu. En á hinn bóginn þorum vjer
ekki að stinga upp á minna skamti, ef farið er að binda
kosningarrjettinn á annað borð við nokkra fjáreign. Oss
virðist það og sanngjarnlegt, að af jarðeigninni verði til