Gefn - 01.01.1873, Side 62

62

heimsins í vísindagreinir. og þær eru mjög margar og
margvíslegar. En af því sem áður er sagt, leiðir, að allar
vísindagreinir hánga saman og mega eigi aðgreinast; menu
sjá líka, að það er ekki unnt að stunda eina grein, nerna
menn stcndi fleiri, og því verr er maðurinn að sér, sem
hanu er eintrjáníngslegar bundinn við þá einu. Hvernig á
nokkur máifræðíngur til að mynda að skilja dýrasögu Ari-
stóteles, neraa hann þekki dýrafræði? Sjálfsagt er það, að
ekki liggja alar vísindagreinir jafn nærri hvor annari; til
að mvnda dýnfræði og stjörnufræði — þær eru ekki ná-
skyldar, en þó skyldar að því leyti sem jarðarhnötturinn er
einu hluti alhémsins; málfræði er og ekki náskyld dýra-
fræði, en þó er hún henni skyld að því leyti sem málið
heimtar munn, og hann hafa öll dýr; en munnurinn er ós
raddarinnar, þótt eigi hafi hana öll dýr. — En hin óendan-
lega margbreytni og mikilleiki heimsins veldur því, að menn
hrasa á tvær hendui: ýmist vita menn einúngis eina vísinda-
grein eða rnjög fáar, og þá eru menn eintrjáníngslegir; eða
menn stunda allar eða allflestar, og þá er það með öllu
ómögulegt, að menn komist jafn lángt í öllum, eins og
aðrir komast í einni eða fám. þeir menn eru samt ætíð
betur aö sér og menntaðri, sem 'stuuda sem flest, því þeir
taka heiminn í samanhengi lians og heild, en hinir slíta
einhverja grein út úr heildinni og vita svo ekkert umannað.
Vér skulum liugleiða aðalstefnur vísindanna betur.
(iuðfræði er eugin vísindagrein og engin fræði, því
enginn þekkir guð nema hann sjálfur, og hvernig á nokkur
maður að rannsaka guð? Höfðíngi nokkur beiddi Simonides
heimspekíng að segja sér hvað guð væri. Simonides beiddi
um einn dag til að hugsa sig um. Daginn eptir kom hann
og beiddi um tvo daga, og síðan um ijóra. Höfðínginn
spurði loksins hví svo væri. Simonides mælti: »f>að er af
þeirri orsök, að því meir sem eg hugsa um guð, því meira
fjarlægist hann mig.« — f>að þarf hvorki heimsspekínga né
guðfræðínga til að þekkja guð, því sér hverr góður maður
«