Gefn - 01.01.1873, Page 68

68
lega mynd, og sagði, að guð væri ósýnileg, andleg og óum-
ræðileg vera. Pherecydes (á 6tu öld f. Kr.) kendi fjórar
aðalhugmyndir: Seif(o:guð), tímann og jörðina; hann sagði
að andi mannsins væri ódauðlegur. ’)
2. Hinn ítalski skóli kallaðist þannig, af því
Pythagoras, sem var fyrir honum, var á Suðuritalíu, sem þá
var mjög bygð af Grikkjum. Pythagoras dó 504 f. Kr., og
er einhverr hinn merkasti maður. Hann fór austur í heim
til að nema fræði, og hélt mörgum venjum austurlandabúa
síðan; hann var ætíð þann veg búinn, að hann gekk í síðri
kápu alhvítri og gylta krúnu á höfði. Sjálfur sást hann
aldrei, að kalla mátti, nema þegar hann kendi, og svo mikinn
trúnað lögðu lærisveinar lians á allt er hann sagði, að þegar
þeim greindi á um einhvern sannleika, þá var það ætíð úr-
skurðurinn: »hann sagði það sjálfur« (wjtík é<pa). Á sér
hverjum morgni gengu þeir á móti austurátt og lieilsuðu
sólinni með saung og hörpuslætti. Aðal lífsregla þeirra var:
»að gjöra gott og segja satt« (áÁrjðeúeiv xa\ súepysTscv). Py-
thagoras bygði heimsspeki sína á reikníngslist. Byrjun alls
er ein einíng (monas); sálin er tala (numerus symbo-
licus). fær einíngar, sem mynda alheiminn, eru frum-
einíng, sem er púnkturinn; tvítala, sem er línan;
þrítala, sem er yfirborðið; fjórtalan, sem er hið þétta
(fasta). Sálin streymir út frá mið-eldinum, sem er upphaf
lífs og varma; hún fer úr líkamanum, þegar hann deyr, og
í aðra líkami (sálarflakk, psTepipu/ajmi). Pythagoras kendi
mjög reikníng og stjörnufræði; hann fann að ferhyrníngur
á lengstu línu þríhyrníngs er jafn stór og tveir á hinum
styttri línunum (magister matheseos); hann rýndi og
eptir hlutfalli milli hljóms og strengs; hann vissi að vatn
v.arð að lopti með gufan, og að túnglið var dimmur líkami.
Enn skildi hann og, að sólin mundi vera knöttur, og hann
') Qvoad literis exstat proditum, Pherecydes primus dixit, animos
liominum esse sempiternos. Cic. Tusc.