Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1915, Blaðsíða 11

11
ber ekki síður að líta á hitt, að ritgerðin var þess eðlis, að þess var
ekki að vænta, að hennar yrði víða getið, og var í því tímariti birt,
er litla útbreiðslu mun hafa fengið. Annars getur Kálund ritgerðar
þessarar á fleirum stöðum í bók sinni og annarar ritgerðar eftir Brynj-
úlf, sem hann tekur fram yfir hana. Það er ritgerð hans um Þjórs-
árdal, sem Kálund segir hafi átt að birtast í sama tímariti. Brynj-
úlfur hefir líklega samið hana um 1870; í svari sínu við athugasemdir
Jóns rektors, þeirra er getið var áðan, segir Brynjúlfur: »Um Þjórs-
árdal vona eg að geta, ef til vill, skrifað meira síðar«. Sú ritgerð
kom þó ekki fyrir almennings sjónir fyr en hún var prentuð í Árb.
1884—85, bls. 38—60, með uppdrætti og tóftamyndum á 2 blöðum.
Staðháttalýsingar og munnmælasagnir, sem höf. hafði skrifað hér
upp, voru mikils virði við rannsókn þessa forna og iöngu eydda
bygðarlags.
Þriðja ritgerðin birtist í Árb. 1886, »um landnám Sighvats rauða«
og skýrði Brynjúlfur þar frásögn Ldnb. um landnám á gerbreyttum
stöðum, þar sem tilgreind örnefni voru horfin með jarðveginum af
landinu; en fjöllin stóðu eftir, Þorólfsfell og Einhyrningur, og þau
bentu Brynjúlfi á hvernig skilja ætti orð Ldnb.
Enn kom 4. ritgerðin í Árb. 1893: »Nokkur bæjanöfn í Land-
námu í ofanverðri Hvítársíðu og Hálsasveit. Um sumt í þeirri rit-
gerð hefi eg getið áður, m. a. urn þá mótsögn, sem nútíðarmunnmæli
eru í við fyrri tíma skrif viðvíkjandi Reyðarfelli og Grímsgili hjá
Húsafelli. Brynjúlfur leitaðist við að skýra það í Árb. 1910, bls. 34
—36, liversu nútíma-munnmælin hefðu til orðið til þess að leiðrétta eldri
sagnir, er mönnum hefði fundist ranglegar, og við þær skýringar bætti
hann síðar í bréfi til mín, dagsettu 28. janúar 1914, og benti á frá-
sögnina í Sturlungu (sbr. t. d. útgáfu Kálunds II., 165) um komu
Þorgils skarða Böðvarssonar að Ilúsafelli og Reyðarfelli. Virð-
ist honum sú frásögn »vera órækur vottur þess, að Húsafells-
munnmælin hafi réttara en munnmælin, sem Á. M. og sr. Jónas')
hafa byggt á«. — Brynjúlfur fór hér nefnilega eftir tilvísan Krist-
leifs bónda, sem nú býr á Stóra-Kroppi, Þorsteinssonar, Jakobssonai’,
Snorrasonar prests á Húsafelli, þar sem þessir feðgar voru og allir.
Hvernig sem þessu nú víkur við, þá er það víst um eyðibýlið Reyð-
arfell, sem nú kallast, að það stendur ekki svo nálægt fellinu Reyð-
arfelli, að eðlilegt virðist að kenna þetta býli, sem þarna hefir verið,
við það fell, og ennfremur er hitt víst um eyðibýlið, sem Brynjúlfur
heldur að sé Grímsgil það, er nefnt er í Lnb, að sá bær, sem þar
*) Þ. e. próf. Árni Magnússon f jarðabók sinni og séra Jónas Jónsson í Eeyk-
Jiolti i sóknarlýsingu sinni.
2*