Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1915, Side 27

27
þvermáli. Lengd hornsins sjálfs, frá hólknum, er nú að utan 14,8
cm., en að innan 11,8 cm.; þvermál er 4,4—4,9 cm. við hólkinn, en
6—6,9 cm. við botninn. Kétt við hólkinn er skorinn umhverfis
rósastrengur í íslenzkum stíl og lieíir hann farið af að utanverðu.
Þessi bekkur hefir verið nær á miðju horni er það var heilt. Á
milli þessa hekkjar og barmsins, er áður var, eru skornar 2 myndir;
að utan mynd Maríu meyjar og heldur hún á Jesú á hægra hand-
legg sér. Hún stendur á nýmána og geislar stafa út frá henni til
beggja hliða (flamboyant aureole); myndin er allsendis venjuleg
(»virgo purissima« eða »conceptio immaculata«; nýmáninn er tákn
hins óflekkaða meydóms); sbr. Opinberb. 12. 1. Flagnað hefir úr
myndinni allmjög að neðanverðu, nokkuð á brjósti og nokkuð af
kórónunni. Að innan er mynd af annari konu og stendur hún á
skipi. Við hægri hlið henni stendur ungur maður, ung stúlka og
smámey, en við vinstri hlið maður með byskupsmítur á höfði og
fyrir aftan hann kona raeð brúðarkórónu á höfði. Miðmyndin er
stærst þeirra og vantar nú hálft höfuðið af henni. Mynd þessi á
vafalaust að sýna, Ursúlu hina helgu og nokkuð af hennar friða
föruneyti.
Ursúla á, eftir sögunum uni hana að dæma, að hafa verið ung
og fögur kóngsdóttir á Bretlandi og var faðir hennar kristinn. Son-
ur voldugs konungs nokkurs heiðins gerðist til að biðja hennar og
fjekk hún þá frestað brúðkaupinu um 3 ár. Fór hún þá á skipum
til Hollands með fjölda, 11 þúsundum, meyja, hélt upp Rín og komst
til Basel. Þaðan fór heili hópurinn fótgangandi pílagrímsför til
Kómaborgar. A heimleiðinni rjeðist á þær her heiðinna manna
húnskra og drap þær allar nálægt Kölnarborg. Segir í sumum sögn-
um, að páfinn sjálfur hafi fylgt þeim á heimleið til Þýzkalands og
er hann nefndur Cyriakus. Mun hann eiga að vera sýndur hjer við
vinstri hlið Ursúlu. Stundum er sýndur í þessari för með henni
hinn himneski brúðgumi hennar og er hann nefndur Aetherius; það
mun eiga að vera hann, sem er sýndur við hægri hlið hennar á
horninu. - Vafasamt þykir í meira lagi hvort helgisaga þessi hafi
við nokkurn sannsögulegan viðburð að styðjast. Meðal annars þyk-
ir þessi háa tala á meyjunum vera athugaverð og gizka sumir á að
hún sé sprottin af mislestri einhvern tíma: XI M hafi verið lesið 11
þúsundir (millia), en merkt 11 píslarvottar (martyres). — Messa þeirra
er 21. okt. Yrði hér oflangt og óviðeigandi að rekja alla sögu þessa
máls og þýðingu þess fyrir hina katóisku kristni, eða rannsóknir
vísindamanna og skýringar á þessum fornu sögnum, en benda má
mönnum hér á Encyclopaedia BritaDnica s. v.