Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1915, Blaðsíða 40
40
afhendingarskrá Brynjólfs byskups, að Jón í Oddgeirshólum, sem
talinn er að hafa verið hagur maður, hafi smíðað öxina að forlagi
Brynjólfs byskups og gefið hana »S. Petri«, og fengið auknefnið
Remegia upp frá þvi. Gjöfin er vitanlega mjög einkennileg og um-
mælin í afhendingarskránni skrifuð að hálfu leyti í spaugi. En
skýrslan með vísunni um öxina, að hún hafi verið gerð að forlagi
Brynjólfs byskups, skýra hvernig á gjöíinni stendur og að málið er
alt fremur gaman en alvara. í öðru lagi mun óhætt að gera ráð
fyrir þvi, að þessi nýja, eftirgerða öxi hafi ekki verið smiðuð eftir
neinni fornri exi, er þá hafi til verið og verið talin hin forna öxi
Skarphéðins, Rimmugýgur, heldur hafi hún verið gerð eftir lýsing-
unni í Njálssögu af Rimmugýgi. Að sú forna öxi Skarphéðins hafi
verið til á 17. öldinni, er allsendis ótrúlegt, en vitanlega gat ein-
hver gömul öxi þá verið til, sem sú saga fylgdi að væri Rimmu-
gýgur Skarphéðins.
í rauninni skiftir þvi litlu, hvað orðið hefir um þessa öxi, sem
Brynjólfur byskup fékk Jón í Oddgeirshólum til að smíða og gefa,
en óhætt mun að gera ráð fyrir að það hafi verið hún, sem Jón
Vidalín sendi Raben stiftamtmanni 1720 og ennfremur hún, sem
Eggert Olafsson sá í Skálholti 1752 og var þar samkvæmt kirkju-
gripaskránum 1747, 1754 og 1785, því að Raben sendi öxina ásamt
14 af minnishornunum aftur til Fuhrmanns amtmanns 1723* 1), og er
ekki líklegt að á síóari hluta 18. aldarinnar hafl verið komin 2. eða
3. »Remegian«. Raben hefir líklega aldrei látið hana á »Kunst-
kammeret«, því að þaðan hefði hún varla verið tekin út aftur,
fremur en þau 4 af minnishornunum, sem hann lét þangað og eru
nú í þjóðmenjasafni Dana (Nationalnmseet, 2. afd.)2). Það mun
mega fullyrða, að frá »Kunstkammeret« kom engin öxi til »National-
museet«, sem bæri nafnið Rimmugýgur (eða Remegia) og þar er nú
engin öxi með því nafni né með þeirri lögun, sem var á þeirri
»Remegia«, er Steingrimur byskup hefir skrifað, að fengin hafi verið
Grími Thorkelin í hendur 31. des. 1804 (Árb. 1893, bls. 81)®). Hafl
') Sbr. bréfin um hornin og öxina i Ævisögu Jóns Þorkelssonar, Rvik 1910,
I, bls. 9—18 (nmgr.).
s) Nr. 10537, 10549 (2 hrútshorn) og 10550; sjá um þau i Jörgen Olrik, Drikke*
horn og Sölvtöj, Khavn 1909.
3) TJm það hefi eg fengið vissu með bréfi forstöðumannsins fyrir 2. deild þjóð-
menjasafns Dana, dags. 11. des. 1913. íslendingar i Höfn höfðu oft spurt eítir
Rimmugýgi i safninu, en þeim svarað, að hún væri þar ekki svo kunnugt væri. Er
eg kom á safnið haustið 1913 sagði forstöðumaður þess mér frá þessu og spurðist
fyi'ir um hvernig þegsu væri farið og hversu öxi þessi ætti að líta út. Sendi eg