Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Blaðsíða 19

FORN ÚTSKURÐUR FRÁ HÓLUM 1 EYJAFIRÐI
23
frá Möðrufelli, en annars hafa fræðimenn ekki skrifað um þetta atriði
sérstaklega. í sjónvarpsþætti í febrúar 1967 gerði Hörður Ágústs-
son í stuttu máli grein fyrir þeirri skoðun sinni, að allar þessar fjalir,
þar með talin fjölin frá Hólum, væru leifar af gömlum kirkjuviðum,
væru sennilega úr fornum timburkirkj um, sem til voru víða í Eyja-
firði fram um 1700, en voru þá teknar ofan. Úr einhverri eða ein-
hverjum þessara kirkna mundu þá þessar f jalir vera, oghafa þá dreifzt
um héraðið, þegar brakið úr hinum gömlu húsum var selt. Hyggur
Hörður, a'ð ástæðan til þess að svo fornir húsaviðir varðveittust sé ekki
hvað sízt, að þeir voru í húsi, sem naut sérstakrar umönnunar, nefni-
lega kirkju, og þar sem þeir voru ekki eins berskjalda fyrir fúa og
öðrum hættum og 1 torfbæjunum. Reyndar hafði Matthíasi Þórðarsyni
dottið hið sama í hug, sbr. ummæli hans í Árbók 1911, bls. 90: „Ef
til vill eru fjalirnar úr kirkjubyggingu í nágrenninu." Seinna taldi
hann þó, að fjalirnar væru úr skála, eins og þegar er frá greint.
Ef að líkum lætur, mun Hörður Ágústsson gera grein fyrir þessum
skoðunum sínum í víðara samhengi, þótt síðar verði. Hér er aðeins
á þetta drepið, af því að þáð kom fram opinberlega, en annars skal
ekki um byggingarsöguleg atriði f jölyrt. Þessi grein er fyrst og fremst
kynningargrein um hina nýfundnu fjöl frá Hólum, sem áreiðanlega
mun skipa sinn sess með prýði meðal helzti fárra heimilda um nor-
ræna tréslcurðarlist og húsaskreytingu á 11. öld.
SUMMARY
A Carved Panel with Ringcrike Designs.
In the summer 1966 a seholar inspecting old buildings in the North of Iceland
noticed a remarkable carved plank or panel in the rafters of one of the houses
of a turf-built farm at Hólar, Eyjafjörður, Northern Iceland. The National Museum
in Reykjavík was notified and the owners of the farm very kindly presented the
ancient piece of wood to the museum. Obviously it had been used in one farm
building after another through the centuries.
The Hólar plank is of fir, now 230 cm long (including a separate undecorated
fragment at the top, not shown on the figs.I, 25—26 cm wide, 2,5 cm thick. Originally
the plank has been somewhat ionger, both ends showing clearly that something
is missing. This is unfortunate, since the decoration is placed mainly at the lower
end. We are justified in speaking about the lower end of the plank, since it obviously
is a part of panelling, consisting of vertically placed planks, though it should be
mentioned that the edges of the plank do not show any traces of grooves or
tongues. The carved side or front of the Hólar plank is well preserved and the