Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Page 117

VATNAHEIÐI Á SNÆFELLSNESI
121
á Vatnaheiði sá hann, að hér var mjög ákjósanlegt sumarland fyrir
stóra hjörð. En honum varð og þegar ljóst, að gjáin í Horninu var
illur þröskuldur hirðum hans við hjarðgæzluna. Auk þess var veg-
ur um Hornið yfir heiðina skemmsta leið milli fjölmennra framtíðar-
byggðarlaga. Hann ákvað að finna þá hellu, sem ein nægði til þess
að brúa gjána. Hellan virðist vera um það bil 7 fóta löng og 3—4
fet á breidd, hún virðist vera allþykk. Ekki verður um það sagt, af
hvaða bergtegund hellan er, en ekki er ómögulegt að það geti verið
líparít. Sú bergtegund er þó ekki sjáanleg í fjöllum þar í grennd og
ekki nær en í Drápuhlíðarfjalli.
Ekki má taka þessa lýsingu mína af brúnni á Gjá í Horninu sem
bókstaflega rétta. Hún byggist á lauslegri yfirsýn ófaglærðs manns
í þeim efnum og er gjörð í þeim tilgangi að vekja athygli á því, hvort
ekki sé ástæða til frekari rannsóknar faglærðra manna. Ef brúin
er gjörð af mannahöndum, má telja líklegt, að hún sé handaverk
fyrsta landnemans, Auðuns stota í Hraunsfirði. Mundi hún þá vera
búin að standa óhreyfð í 10y2 öld. Og vafalaust tel ég, áð hún sé
elzta brú á íslandi, sem skylt sé að vernda frá glötun. Brúin er mjög
glæfraleg til umferðar, einkum vegna þess, að það snarhallar niður
á hana beggja vegna. Ekki er laust við, að það veki manni hroll í
huga að ganga svo mjóa, handriðalausa brú og sjá gínandi kolsvarta
myrkurgjá fast við sig til beggja handa. Þáð sem hér þarf að gera er
þetta: Það þarf að steypa nýja brú með handriðum á gjána. Hún þarf
ekki að vera löng eða mjög breið. Enga brúarstöpla þarf, því kol-
hart bergið er undir. Helzt ætti þessi brú að standa við hlið gömlu
brúarinnar. Vitanlega á að vanda til brúarinnar, eins og alls, sem
vel og lengi á að standa. Enn er það títt, að menn þurfa að fara þessa
leið méð hesta og sauðfé, svo sem í fjárleitum haust og vor. Það er
nú mjög í tízku, að fólk úr þorpum og bæjum eyði sumarleyfi sínu
úti í náttúrunni, og þó einkum á fögrum stað upp til fjalla. Vatna-
heiði hefur flest það til að bera, sem laðar sumargesti til sín, vegna
stórbrotinnar fegurðar og fiskisælla vatna.
Fjallið Horn hefur einnig fleira merkilegt við sig en Gjána, sem
myndazt hefur við það að það sprakk neðan frá rótum og upp úr.
í fleiru er það frábrugðið því venjulega. Fjallið hleðst á sig jafnt á
allar hliðar, og endar í litlum klettatoppi, sem þó er kleifur hverjum
þeim manni, sem eitthvað hefur í kletta gengið. Norðan til á þessari
klettahettu stendur hlaðin varða. Ekki er hún af mannahöndum
gerð og ekki er hún hlaðin úr grjóti sem flestar vörður. Hún er byggð
úr lyngi, kvistum, laufi og mosa. Varðan er sívöl, slétt utan. Hún mun