Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1886, Side 169

169
grúfir þá eigi yfir félagi voru? Og hve fáa af oss
tekur nokkuð sárt til þessarar andlegu auðnar? Hve
fáir skilja, að það, að hefja hina niðurbældu með vit-
urlegri uppfræðslu til manns tignar, er hæsta mark
og mið þjóðfélagsins. Minnkun oss, sem höfum svo
litla tilfinning fyrir verðleik náunga vors!
Eg vildi óska, að eg gæti talað með vekjandi
röddu til lýðsins um hans nauðsynjar, hans réttindi og
hans ábyrgðarskyldur. Eg mundi segja til hans: fér
getið ekki án syndar og vansæmdar numið staðar,
þar sem þér standið. Liðinn og líðandi tími skorar á
yður að halda áfram. Látið það, sem þegar er á-
unnið, vera yður hvöt til að leita einhvers æðra. Eðli
yðar er of háleitt, að það verði niður troðið. pér vor-
uð ekki skapaðir í því skyni, að þér skylduð einungis
strita, eta, drekka og sofa eins og dýrin. Ef þér vilj-
ið, getið þér komizt hátt. Ekkert vald i félaginu, eng-
ar raunir í stétt yðar megna að niðurbæla yður, halda
yður niðri í þekkingu, dugnaði, drengskap og skör-
ungsskap, nema með sjálfra yðar samþykki. Látið
ekki svæfa yður með fagurgala þeim, sem þér optlega
heyrið, svo sem hluttaka yðar í alveldi þjóðarinnar
gæti gjört yður að jafningjum hinna göfgustu með-
bræðra yðar. ^ér hafið mörgum og stórum missmíð-
um úr að bæta; og bótin er ekki fólgin í kosningar-
skrám yðar, ekki í pólitiskum réttindum, heldur í ræki-
legu uppeldi sjálfra yðar og barna yðar. f essi sann-
indi hafið þér einatt heyrt, og sofnað aptur. Vaknið!
Einsetjið yður alvarlega sjálfsmenntun. Gjörið yður
verða yðar frelsisréttinda, og styrkið þau og eflið,
festið og framlengið með mannviti yðar og mannkost-
um.