Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1971, Page 129

MENNTUN BÓKAVARÐA
129
kosta bæði allmikið fé og fyrirhöfn, og þætti mér óhyggilegt að ráðast í slíkt fyrir-
tæki nema um leið væri stefnt að því að ná vissu takmarki í samræmingu og umbótum
á safnrekstrinum í landinu. Námskeiðshaldið þyrfti því að mínu áliti að falla inn í
vandlega undirbúna heildaráætlun um þróun safnmála. Nýting þeirrar þekkingar, sem
námskeið veitir, er því háð margvíslegri fyrirgreiðslu við söfnin og sameiginlegri
þjónustu við þau. Lengi hefur verið um það rætt að koma upp miðstöð til skráningar
íslenzkra hóka fyrir almenningsbókasöfnin. Ég skal engu spá um það, hvenær slík
stofnun verði talin tímabær hér á landi, en þó fyndist mér, að sjálfsagt væri að haga
öllum ráðstöfunum í þágu almenningshókasafna svo sem stefnt væri að slíkri mið-
stöð. Einkum er mikilvægt að samræma sem mest vinnubrögð í söfnunum. Á þetta
sérstaklega við um flokkun og skráningu, en á þeim sviðum gætir mjög verulegs ósam-
ræmis í almenningsbókasöfnum. Nú liggur fyrir íslenzk útgáfa á flokkunarkerfi og
bráðabirgðaútgáfa af skráningarreglum, og eru þetta nauðsynleg hjálpartæki við
samræmingu í skráningarvinnu, en með öllu er óljóst enn þá, í hvaða almenningsbóka-
söfntun þessi gögn verði notuð eða hve fast þeim verði fylgt í hinum ýmsu söfnum.
Ég álít, að um þau atriði yrðu stjórnendur safnanna að taka ákvörðun, áður en til
námskeiðshalds kæmi. Síðan þyrfti að vinna samræmingarstarfið í áföngum. Valinn
yrði til fyrsta áfanga hæfilegur fjöldi safna og starfsfólki þeirra gert skylt að sækja
námskeið, þar sem það yrði húið undir að ná vissu takmarki um samræmingu starfs-
hátta í viðkomandi söfnum. Slíkt skyldunámskeið yrði auðvitað að vera komið undir
góðri fjárhagslegri aðstoð við þátttakendurna. Síðan þyrfti að fylgjast með þvi, að
bókaverðir viðkomandi safna notuðu þau gögn, er þeim væru fengin, eins og til var
ætlazt, og þeir þyrftu að geta leitað ráða tun fagleg álitamál, eftir því sem verkið
ynnist, því að á tiltölulega stuttu námskeiði fá menn ekki þá þjálfun, er geri þá full-
komlega sjálfbjarga um öll atriði, þegar til framkvæmdarinnar kemur. Ég legg svo
mikla áherzlu á hnitmiðuð vinnubrögð í þessum atriðum, vegna þess að flokkunar-
og skráningarvinna er bæði tímafrek og kostnaðarsöm, og leggi safn mikla vinnu í
endurskoðun spjaldskrár, en stígi skrefið ekki nema til hálfs til fylgis við útgefnar
reglur, má búast við, að hikað verði við að vinna verkið upp á nýjan leik, ef stíga
ætti skrefið til fullrar samræmingar síðar með það fyrir augum að geta notfært sér
þjónuslu skráningarmiðstöðvar.
Eigi verður skilizt svo við umræðu um menntunarmál bókavarða, að látið sé hjá
líða að ræða um þörfina á viðhaldsmenntun fyrir þá bókaverði, sem á sínum tíma
nulu sérmenntunar til starfsins. I mörgum greinum er þróun þekkingar og vinnu-
bragða talin svo ör, að um helmingur þess, sem háskólamenntaður maður hafi numið
á námsferli sínum, sé úreltur orðinn að tíu árum liðnum. Ég hygg, að þetta sé ekki
ýkja fjarri lagi, að því er bókasafnsfræðina varðar, þótt of langan tíma tæki að rök-
styðja það nánar hér. Því hafa ýmsar þjóðir snúið sér að því að koma á hjá sér nám-
skeiðum til viðhaldsmenntunar fyrir bókaverði. Er mælt með því, að slík námskeið
séu fremur stutt, en ströng, fólk stundi þau eingöngu, meðan yfir stendur, og tekið
sé fyrir afmarkað viðfangsefni á hverju námskeiði. Mér þykir líklegt, að nokkur bið
9