Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1971, Page 133

ÍSLENZK RANNSÓKNARBÓKASÖFN
133
síðan lil hinn fyrsta vetrardag að gera borgina, en of nætur dró hann til grjót á hest-
inum.
Þegar vér minnumst þess, að dr. Björn hefur oft lagt nótt við dag í safninu og
dregið til bækur að drjúgum hluta á hjólhesti sínum, sjáum vér, að líkingin við horg-
arsmiðinn er ekki illa til fundin. Út í frekari samanburð við hina fornu sögu verður
hér ekki farið, nema að því leyti, að vér höfum líkt og æsir forðum vaknað að lokum
upp við vondan draum, séð, að meira hafði verið sett í veð en menn í fljótu hragði
höfðu gert sér grein fyrir.
Það er t. a. m. athyglisvert, að í umræðum þeim, er urðu á alþingi vorið 1949
um ný lög um Landsbókasafn Islands varð mönnum langtíðræddast um fjölda bóka-
varða við safnið og raunar söfnin bæði, og ræddu sumir þingmenn um ofvöxt, er
hlaupið hefði í þau, en bókaverðir voru þá sex í Landsbókasafni auk landsbókavarðar,
en háskólabókavörður einn.
I lögum um Landsbókasafn frá 1907 var gert ráð fyrir tveim bókavörðum, en þeim
hlaut vitaskuld að fjölga smám saman eftir því sem þjóðinni fjölgaði og verkefni
safnsins jukust. I lögunum 1949 var einungis mælzt til þess, að alþingi staðfesti með
lögum orðinn hlut, en engu að síður var borin fram tillaga um að fækka bókavörðum
safnsins í fjóra. Sú tillaga náði að vísu ekki fram að ganga, bókaverðirnir skyldu
vera allt að sex, rétt eins og þar væri um eitthvert algert hámark að ræða.
Þegar ný lög voru sett um Landsbókasafn vorið 1969, var um fjölda bókavarða
sagt, að hann skyldi fara eftir því, sem fé væri veitt til í fjárlögum hverju sinni.
Við Landsbókasafn eru nú auk landsbókavarðar einn fyrsti bókavörður, níu bóka-
verðir, einn aðstoðarbókavörður og ritari, - og sannleikurinn sá, að starfslið safns-
ins annar ekki brýnustu verkefnum.
í Háskólabókasafni hefur rætzt nokkuð úr. Þar eru nú auk háskólabókavarðar tveir
bókaverðir, annar þeirra fyrsti bókavörður, og tveir fulltrúar. Allir sjá þó, að það
er hvergi nærri nógt starfslið í bókasafni, er telur um 150 þúsund bindi og veita á
þjónustu háskóla með á þriðja hundrað manna kennaraliði og 1600 virkum stúd-
entum.
Eins og menn muna, samþykkti alþingi 30. apríl sl. svohljóðandi þingsályktunartil-
lögu:
Alþingi ályktar, að í tilefni af ellefu hundrað ára afmæli íslandsbyggðar 1974
skuli reist þjóðarbókhlaða, er rúmi Landsbókasafn og Háskólabókasafn.
Er hér tekin upp þráðurinn frá 1957, þegar alþingi ályktaði, að sameina bæri
Háskólabókasafn Landsbókasafni eins fljótt og unnt væri á næstu árum, og skyldi
ríkisstjórninni falið að gera nauðsynlegar ráðstafanir í þá átt.
Þær ráðstafanir drógust þrettán ár, enda svo komið nú, að allir viðurkenna, að
söfnin fái ekki nema skamma hríð þróazt eðlilega í núverandi húsakynnum. Sérfræð-
ingar þeir, er hingað komu í fyrrahaust á vegum Menningar- og fræðslustofnunar
Sameinuðu þjóðanna, komust brátt að raun um, hve þörf safnanna var orðin brýn,
og lögðu megináherzlu á hana. Þeir kváðust í skýrslu sinni jafnframt styðja einhuga