Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1971, Side 138

138
ÍSLENZK RANNSÓKNARBÓKASÖFN
að frumkvæði Menningar- og fræðslustofnunar Sameinuðu þjóðanna og ræddu þar
um meginviðfangséfni þjóðbókasafna og framtíðarhorfur. Unesco gaf síðar út í París
rit um þessa ráðstefnu, þar sem dregnar voru saman helztu niðurstöður. í riti þessu
segir svo í kafla, þar sem rætt er um öflun hvers konar rita:
Eitt af hlutverkum þjóðbókasafns er að varðveita samtíðarhandrit, er þjóðnýtt
gildi hafa, og er öflun slíkra gagna vandkvæðum bundin bæði að því er tekur til
vals á þeim og verkaskiptingar þeirra, er safna þeim.
I flestum löndum er því hlutverki skipt milli þjóðbókasafns, þjóðskjalasafns og
héraðsbóka- eða skjalasafna. Þótt ráðstefnan féllist á verkaskiptingu, þar sem tillit
væri tekið til þessa máls í heild, taldi hún, að hverju þjóðbókasafni væri skylt að
safna samtíðarhandritum og halda um þau skrá.
Þá ræddu þjóðbókaverðirnir um þann vanda, er þeim og öðrum væri á höndum,
er afla skyldi eldri handrita, og vöruðu við kapphlaupi um þau, er einungis yrði
öllum til tjóns. -
Það lætur að líkum, að Landsbókasafn annist á hverjum tíma rannsóknir í íslenzkri
bókfræði, eins og ráð er fyrir gert í lögunum um safnið.
Vonir standa nú til, að íslenzk bókaskrá, þ. e. skrá um öll rit íslenzkra manna frá
upphafi prentlistar á Islandi fram til 1844, komi út áður en langt um líður, og leiðir
Ólafur Pálmason bókavörður þennan áfanga verksins til lykta. Framhaldið verður
síðan væntanlega allsherj arskrá um öll íslenzk tímarit frá 1773 til vorra daga, er Geir
Jónasson fyrsti bókavörður hefur lengi haft í smíðum.
Þá hefur Haraldur Sigurðsson, bókavörður unnið síðustu misseri, þegar honum
hefur orðið á milli frá öðrum störfum, að rækilegri skrá um ferðabækur erlendra
manna frá Islandi og rit og ritgerðir þeirra um landið nátúrufræðilegs efnis. Svíar og
Norðmenn hafa á síðustu tímum gefið út hliðstæðar skrár um ferðir útlendinga
til landa þeirra. Haraldur Sigurðsson er allra manna fróðastur um þennan þátt rita
um ísland og því einsýnt, að hann vinni þetta verk.
Vegna mannfæðar í safninu er seinlegt að þoka áfram þeim verkum, sem hér hafa
verið nefnd, því að allir þessir menn verða að vinna jafnframt að fjölmörgum öðrum
verkefnum. Og knýr það eitt með öðru á um það, að starfslið safnsins verði aukið,
því að þjóðbókasafn, er sinnir ekki til nokkurra muna bókfræðilegum rannsóknum,
rís vissulega ekki undir nafni.
Eins og kunnugt er, birtum vér í Arbók safnsins skrá um íslenzk rit eins liðins
árs, auk nokkurra annarra skráa, og hefur Ásgeir Hjartarson bókavörður annazt
þessar skrár um langt árabil. Brýnt verkefni framundan er að draga saman ákveðinn
árafjölda í eina samfellda skrá. Danir og Norðmenn hafa gefið út 5 ára skrár, en
vér mundum geta haft mildu fleiri ár saman á einni skrá. Að því þarf ekki að eyða
orðum, hvert hagræði notendum yrði að slíkum skrám, segjum t. d. ef út yrði gefin
í einu lagi eða tvennu skrá um öll íslenzk rit 1944-1969, þ. e. frá því skeiði, er Árbók
Landsbókasafns tekur til.