Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1971, Page 192

192
STOFNUNARSÖFNHÁSKÓLA
„Við erum einnig sannfærðir um, að ströng niðurjöfnun alls bókaöflunarfjár eða
meginhluta þess eftir stofnunum sé ekki endilega til framdráttar þróun háskólabóka-
safns sem heildar. Ef bókaöflunarfé er nægilegt, ætti slík niðurjöfnun ekki að vera
nauðsynleg“ (21, gr. 235, s. 66; sbr. einnig 7, s. 142 og 28, s. 351).
Ekki er talið hagkvæmt, að háskólakennarar einir annist bókaval. Að vísu kunna
þeir að vera betur að sér í einstökum fræðigreinum en starfslið aðalsafns. En ekki er
með því sagt, að þeir hafi nægan tíma til þess að sjá um kerfisbundna uppbyggingu
safns. Talið er bezt, að aðalsafn hafi á að skipa sérfræðingum, sem um leið eru
menntaðir bókaverðir. Ættu þeir að hafa bókaval að aðalstarfi. Þessir bókaverðir
þurfa að hafa nána samvinnu um bókaval við sérfræðinga hinna ýmsu stofnana. Sá
hængur er á þessari lausn, að erfitt hefur verið að fá sérfræðinga - einkum í raun-
vísindagreinum - til starfa í háskólabókasöfnum (28, s. 351-352; 21, s. 66).
Á Norðurlöndum er bókaval stofnana á vegum þeirra sjálfra, en hafa verður í
huga, að stofnanir þar eru af nokkuð öðrum toga en t. d. stofnanir í Bandaríkjunum.
I síðasta kafla var ögn vikið að bókavali við háskóla á Norðurlöndum, og verður
svo enn gert í næsta kafla, þar sem segir frá tæknilegri hlið bókaöflunar. Skal því
ekki staldrað lengur við þetta efni.
8. BÓKAÖFLUN OG SKRÁNING
Tveir meginþættir tæknilegrar þjónustu, bókaöflun og skráning, verða nú raktir að
nokkru. Verður þá fyrst vikið að fyrirkomulagi þessarar slarfsemi í fáeinum löndum.
I Bandarílcjunum er bókaöflun að mestu leyti hnituð, jafnvel þótt bókavalið kunni
að vera dreift. Einnig mun vera algengast, að skráning sé hnituð, en í mörgum há-
skólabókasöfnum - einkum hinum stærstu - er hún þó dreifð (21, s. 97; 28, s. 185-
186). Á Bretlandi er bókaöflun til stofnunarsafna og skráning venjulega á vegum
aðalsafns (háskólabókavarðar), en fyrir kemur, að stofnunarsöfn annist þessa starf-
semi algjörlega (21, s. 98-100).
Þegar hefur að nokkru verið getið um fyrirkomulag bókaöflunar og skráningar við
þrjá háskóla á Norðurlöndum, Hafnarháskóla, háskólann í Gautaborg og háskólann í
Ósló. Verður nú vikið að fáeinum öðrum til viðbótar. Er stuðzt við bækling Margaretu
Blumenthal og sums staðar farið náið eftir honum, þótt ekki sé þess sérstaklega getið
hverj u sinni.
Við háskólann í Uppsölum í Sviþjóð eru stofnunarsöfnin sjálfstæð, en hafa nána
samvinnu við aðalsafn. Á vegum stofnanaþjónustu er reynt að koma upp samskrá um
bókakost stofnunarsafna, en framkvæmd skráningar er með ýmsum hætti. Sumar stofn-
anir skrá sjálfar og senda stensla til aðalsafns, þar sem gengið er frá spjaldskrárkort-
um. í öðrum tilvikum fer starfsfólk stofnanaþj ónustu reglulega í stofnanir og skráir
á staðnum. Nokkrar stofnanir senda lista um safnauka, og eru stenslar þá ritaðir í
aðalsafni. Skráning er því ekki hnituð, en reynt er að tryggja samræmi í skráningu.
Að sumu leyti er það gert með því, að kunnáttufólk frá stofnanaþj ónustu skráir í
þeim stofnunum, sem vantar fullfæra skrásetjara, en að sumu leyti með því, að stofn-