Náttúrufræðingurinn - 1998, Side 24

■ VATNAJARÐFRÆÐILEG
GERÐ SVÆÐISINS
Megindrættir í vatnajarðfræðigerð svæðis-
ins eru þessir:
1. Virka gosbeltið, sem liggur eftir endi-
löngum Reykjanesskaga, stefnir nærri
VSV-ANA. Á því hafa hlaðist upp mó-
bergsfjöll á jökulskeiðum en hraun hafa
runnið út frá því í átt til strandar. Jón
Jónsson (1978) taldi um 200 þekktar gos-
stöðvar á skaganum sem virkar höfðu
verið eftir ísöld. Sýnir það fjörið í eld-
virkninni. Gosberg það sem nú er á
yfirborði og nokkuð í jörð niður er lekt og
veitir vel vatni.
3. mynd. Bratti yfirborðs á
Almenningi og svæðinu upp af
Straumsvík. Brattinn á hraunum
þöktu yfirborði landsins endur-
speglar oft landslag og jarð-
myndanir undir hraununum. -
The gradient of the lava-cov-
ered surface south of Straumsvík
reveals the geological struc-
tures undemeath (Freysteinn
Sigurðsson 1985.)
2. Hrauntungur hafa fallið frá gosbeltinu á
nútíma, einkum um lægðir og slakka. Ofan
Straumsvíkur hefur að öllum líkindum
verið dalur nokkur, eða jafnvel fjörður, og
ná þykk hraun þaðan til sjávar og veita
vatni þangað mjög greiðlega.
3. Sprungusveimar skarast yfir gosbeltið og
stefna nærri SV-NA. Á mörgum þeirra eru
opnar gjár og sprungur og veita þeir þá
vatni greiðlega, þar á meðal ofan í hraun-
fyllta dalinn ofan Straumsvíkur.
Einkum má nefna sprungusveiminn um
Heiðmörk, Hjalla og Kaldársel, en hann er
svo opinn og lekur að grunnvatnið rennur
frekar eftir honum en skemmstu leið til sjávar
og þvert á jafnhæðarlínur grunnvatns-
182