Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1897, Side 40

34
menn eru sjálfboðin hjú, er sjálf skamta sjer kaupið og
viðurværið. Kaupfjelögin miða að því, að koma skipulagi
á þessi sjálfráðu hjú, neyða þau til, annaðhvort að víkja
burtu af heimilinu, eða hlíta skipulagi þess, og vinna í
þess þarfir, en ekki sínar eigin þaríir.
Sumir segja, að kaupmenn hafi arð sinn miklu fremur
af góðum og heppilegum innkaupum erlendis fyrir lágt
verð en af útsölu hjer fyrir hátt verð, og að því leyti
dragi þeir arð inn í landið. En þetta raskar ekki hót
því, sem að framan er sagt, því, að því er innkaup snertir
á heimsmarkaðinum, geta kaup'jelög ætíð sætt að minnsta
kosti eins góðum kjörum og kaupmenn, og raunar betri;
því öflugt kaupfjelag er stærri og betri kaupandi en nokk-
ur einn kaupmaður hjer á landi. Væri þjóðin öll eitt kaup-
fjelag, þá væri það hinn stærsti og bezti kaupandi, sem
fram getur komið á heimsmarkaðinum af hálfu þessa lands,
og hlyti að geta átt kost á betri og hagfeldari k- upum
en nokkur kaupmaður, sem að eins ræki örlítinn hluta af
verzlun landsmanna. Og væru svo sömuleiðis allar afurð-
ir landsins, sem til útlanda eru seldar, boðnar fram á
einni hönd eða í einu lagi á stórmörkuðum heimsins, þá
hefði sá seljandi langtum fleiri skilyrði fyrir því að geta
selt vel en margir smáir frambjóðendur, nefnilega kaup-
mennirnir, sem í innbyrðis samkeppni hljóta að undirbjóða
hver annan, og lækka með því verð sinnar eigin framboðs
vöru, alveg á sama hátt og hinn eignalausi vinnulýður í
öðrum löndum býður sig auðsöfnunum til þrælkunar gegn
lægra og lægra kaupi, nema vinnulýðurinn gjöri með sjer
fjelagsskap, og bjóði vinnuna á sem fæstum höndum.
Sú hugsjón hlýtur að vaka fyrir hverjum sönnum
kaupfjelagsmanni, sém skilur stefnur tímans og eðli kaup-
fjelagsskaparins, að koma verzlun lands vors smámsam-
an í þetta horf, koma henni allri undir eina öfluga stjórn,
er að eins lítur á hag heildarinnar en einskis einstakl-