Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1897, Blaðsíða 74

68
til þessa tíma og sjer í lagi láta það birta ýmsar uppliæðir úr
reikningum þeirra, sem gætu glögglega sýnt vöxt þeirra og
viðgang.
Slikar æfisögur fjelaganna mundu mörgum vera einkar
kærar, því þær væru bæði skemmtilegur íróðleikur fyrn- alla
þá, sem unna fjelögum þessum, og einkar góðar til þess að
útrýma heimskulegum bleypidómum, sem fjelögin þráfaldlega
verða að sæta.
Það fjelag, sem mjer er langkunnugast um, er verzlunar-
fjelag Dalasýslu, þvi jeg hef verið töluvert við það riðinn síðan
1888, en þó er jeg ekki svo kunnugur æfiferli þess, að jeg
treysti mjer til að segja sögu þess svo vel sje, enda kemur
mjer ekki til kugar að reyna það, þar sem formaður þess og
aðalstofnandi, sem er kögum þess kunnugri en nokkur annar,
mundi gjöra það svo margfalt betur, jafnvel þóttjeg kefði eins
mikla kunnugleika í þessu efni, sem alls ekki er, og þar sem
jeg tel vist, að kann mundi ekki óíús til þessa síðar, ef ekkert
kemur þá til fyrirstöðu.
Það má þvi ekki skoða það sem reglulega sögu þessa
fjelags, þótt jeg skýri hjer frá nokkrum atriðum í æfi þess, eptir
því sem mjer er kunnugt og eptir því sem jeg get munað
rjettast.
_ Fjelagið var stofnað sumarið 1886 fyrir forgöngu skóla-
stjóra Torfa Bjarnasonar í Ólafsdal og með aðstoð fleiri merkra
manna, svo sem kreppstj. Jens Jónssonar á Hóli í Hvamms-
sveit, hreppstj. Kristjáns Tómassonar á Þorbergsstöðum í Döl-
um, Jóns próf. Guttormssonar í Hjarðarkolti, sjera Eiríks Gísla-
sonar, þá á Breiðabólsstað o. fl. Formaður fjelagsins var kjör-
inn skólastjóri Torfi Bjarnason og meðstjórnendur Kristján og
sjera Eirikur. Formenuska og yfir köfuð allar framkvæmdir
innanlands kafa jafnan síðan verið í köndum Torfa Bjarnasonar
og verður óefað svo lengi sem þess verður kostur. Meðstjórn-
endur hafa optast verið fyrir Dalasýslu þeir Kristján á Þor-
bergsstöðum og Jens á Hók, sem er önnur sterkasta stoð fje-
lagsins.
Fyrsta árið kafði fjelagið ekki aðrar innlendar vörur að
bjóða en sauðfje (tæp 1200), enda voru vörukaup þess það ár
ekki nema upp á tæp 14,000 kr. Næstu 3 ár (1887—89) kafði
fjelagið til útflutnings líka tölu af sauðfje og auk þess lii’oss,