Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1897, Side 106

100
legt. kaupfjelag, er nú er orðið eitt hið öflugasta og stór-
fengilegasta kaupskapar- og framleiðslu fjelag, — reyusla
þessa fjelags og anuara slíkra hefur rutt og jafnað veg-
iuu fyrir kaupfjelagsskapiun, og visað houum óhulta leið,
euda er kaupfjelagsskapur í ýmsum myndum, löguðum
eptir staðháttum og atvinnugreinum, alþekktur og út-
breiddur um allan hiun meuntaða heim. — Að vísu verð-
ur hauu enn að teljast á hinum fyrstu þroska stigúm, en
hitt er víst, að allar árásir kaupmauuastjettariunar — og
þær eru ekki af vanefnum eða viljaleysi gjörðar — hafa
engau bilhug unuið á útbreiðslu íjelaganna, og sýnir það
ljóslega, að þau eru arftakar ókomius tíma.
10. Kaupfjelögin safua hinum dreifðu og máttvana eiustakl-
ingum í styrkar og lífsþróttugar lieildir, sem reynast
langtum traustari, öflugri og varaulegri eu uokkurt hluta-
fjelag. Því ljósara sem einstakliuguuum verður það gildi,
er þeir hafa sem viðskiptamenn, og því meira sem þeir
sameina þetta gildi í æ stærri heildir i öruggu íjelags-
skipulagi, því betur kemur framleiðslan þeiiu að uoium,
og þess betur tryggja þeir sig gegn því, að einstakir
menn hafi greiðan aðgang til þess að auðga sig á ann-
ara sveita, eða á framleiðslu fjelagsheildarinnar. Og
þessu fá þeir orkað án alls opinbers styrks, eða tilhlut-
uuar frá ríkisins hálfu, og án þess að neyta nokkurskouar
einkarjettinda eða uudanþágu, einuugis með því að hag-
nýta skýlausan rjett siuu til fjelagsskapar með frjálsum
samlögum og samvinnu, er að engu leyti raskar jafurjetti
annara manna.
11. Iíið fyrsta og sjálfsagðasta markmið kaupfjelaganna er
að tryggja fjelagsmönnum allar hinar brýnustu lífsnauð-
synjar: fæði, klæði, húsuæði o. s. frv. — Næst af öllu
liggur að tryggja sjer fæðutegundiruar góðar og ófram-
færðar. |in eptir því sem reynslan vox, fjelagsleg sjálfs-
meðvituud og sjálfsábyrgð þroskast, og fjárstofn safnast,
í einu orði, eptir þvi sem íjelögiu styrkjast og eflast, út
á við og inn á við, eptir því vaxa og hæfiJeikar þeirra
til þess að taka fleiri og fleiri efni til meðferðar. Ný
stofuuð ijelög ættu því aldrei að hafa mörg járn í eldin-