Andvari - 01.10.1960, Blaðsíða 25

ANDVARI
JÓN ÞORKELSSON ÞJÓÐSKJALAVÖRÐUR
215
Hann var mikill að vallarsýn, fyrirmannlegur, og snemma öldurmannlegur,
með fagurt, sítt skegg, sem á síðari árum hans varð livítt af hærum. Augun
voru snör og svipurinn mikill, enda sópaði að honum, hvar sem hann fór. Allt
var fas hans með þeim hætti, að vart verður betur lýst en með orðum hans
sjálfs um Björn í Ogri, að
bæði af honum gustur geðs
og gerðarþokki stóð.
Mál hans var meitlað og fornt, bæði í ræðu og riti, enda lifði hann og hrærðist
í fornum skjölum og fræðum lengst af ævinnar. Hann varð allra manna fróð-
astur um miðaldir íslands og síðari aldir, og varði langmestum hluta vinnu-
samrar ævi sinnar til þess að safna heimildum þjóðarsögunnar frá þeim öldum,
forða þeim frá glötun og gefa þær út. Hann gerði lítið að því að skrifa sögu
sjálfur, þrátt fyrir frábæran stíl og fjölmarga kosti sagnaritara, en leitaði sér
Jistrænnar fullnægingar í sérkennilegri og fágætri ljóðagerð. Menn lrafa ekki
orðið á eitt sáttir um fræðimannsstörf hans; ltefur ýmislegt verið að útgáfum
hans l'undið, og sumt með rökum. En allt er það smámunir, þegar litið er
á fáheyrð afköst lians og varanleg afrek, íslenzkum fræðum til eflingar og
íslenzkum bókmenntum til prýði. Þótt öllu væri gleymt, sem eftir liann liggur,
öðru en Þjóðskjalasafni íslands, sem liann liyggði frá grunni, „íslenzku forn-
hréfasafni", sem hann gaf út, og „Vísnakveri Fornólfs", sem hann kvað, ætti
þetta þrennt að endast honum til langs Jífs í þakklátri endurminningu allra
þeirra, sem íslenzkum fræðum og íslenzkum bókmenntum unna.